In 2022 namen we afscheid van de lockdowns en werd een nieuw kabinet Rutte geïnstalleerd. Sportief gezien was het een jaar vol grote sportevenementen als de Winterspelen in Beijing en het WK Voetbal in Qatar. Als sport en politiek al ooit van elkaar verwijderd zijn geweest dan waren ze dit jaar vaker dan ooit innig verstrengeld door mensenrechtenschendingen, corruptieschandalen en de sportboycot van Rusland vanwege de invasie in Oekraïne. Kortom: tijd om terug te blikken op dit veel bewogen jaar. Scroll met ons nog één keer door 2022 met dit overzicht van de hoogtepunten van Sport & Strategie.
De Nederlandse sport begon het jaar in een lockdown die tot 15 januari duurde. Vlak daarvoor na een historisch lange formatie van negen maanden het kabinet Rutte IV op 10 januari aan. Op het departement van VWS werd Conny Helder benoemd als de minister met de portefeuille sport. Op haar eerste werkdag kon zij gelijk haar gevoel voor de morrende sportsector tonen. Bij een demonstratie in Den Haag werd haar een petitie met meer dan 300.000 handtekeningen overhandigd met de roep de sportsector tot essentieel te benoemen. "Sport is een deel van de oplossing", verzekerde Ronald Wouters, algemeen directeur van NL Actief.
Februari was de maand van de Olympische Winterspelen in Beijing. Met 17 medailles (8 goud, 5 zilver en 4 brons) behaalde TeamNL de zesde plek in het landenklassement. De basis voor de schaats- en shorttrackmedailles werd in Thialf Heerenveen gelegd. Inge Stoter heeft daar met Innovatielab Thialf sport en wetenschap letterlijk dichterbij elkaar gebracht, vertelde zij voor de Spelen.
Later in de maand ging het in de Tweede Kamer in Den Haag ook even over sport tijdens een rondetafelgesprek over bewegingsarmoede. Tijdens dat gesprek bleek dat dit probleem vooral binnen de sportparochie in het vizier is. Guido Davio, directeur van de Nevobo, legde de vinger op de zere plek onder de gelijkgestemden: "Het risico bestaat dat we nog langer aan beweegtafels gaan zitten en nog langer gaan zeggen dat het heel erg nodig is, maar laten we vooral aan de slag gaan."
Op 24 februari veranderde alles door de invasie van Rusland in Oekraïne. De start van deze nog altijd voortdurende oorlog liet de internationale sport ook niet onberoerd. Sporters en teams uitten hun steun voor de Oekraïners en op bestuurlijk niveau probeerden internationale federaties een vuist tegen Poetin te maken met een sportboycot. Nederlandse sportbonden sloten zich aan bij deze oproep. Later gaven ook sportverenigingen sportief onderdak aan Oekraïense vluchtelingen.
In Nederland waren we deze maand ook nog met hele lokale zaken bezig: de gemeenteraadsverkiezingen. Met SportcampagneNL werkte de sportsector samen om de kracht van sport bij de lokale politiek te benadrukken. Stichting Lifegoals Nederland vroeg bij de verkiezingen aandacht voor de impact van sport op sociaal kwetsbaren. Het promotieonderzoek van sporteconoom Willem de Boer(HAN/RUG) lag daarvan in zekere zin in het verlengde, want hij keek naar de rol van sport bij het dichten van de gezondheidskloof. In zijn proefschrift concludeert hij dat sport als preventief medicijn meer gezondheidswinst oplevert dan andere vormen van beweging en veel potentieel heeft om gezondheidsverschillen te verkleinen.
Na de gemeenteraadsverkiezingen konden in veel gemeenten coalities worden gesmeed. De KNVB greep die onderhandelingsfase aan om het belang van verenigingen nogmaals te onderstrepen. Met een open brief, die als advertentie in het AD stond en ook aan alle gemeenteraadsleden werd verstuurd, wilde de KNVB gemeenten oproepen om te blijven investeren in sportverenigingen.
In dezelfde week stuurde de NLsportraad ook een open brief aan minister Ernst Kuipers, op dat moment precies 100 dagen minister. Michael van Praag pleit in die brief voor een grotere rol van de overheid bij de aanpak van bewegingsarmoede.
Nederland het sportiefste land in 2032. Dat is de ambitieuze hoofddoelstelling van de Sportagenda 2032 die in mei door de Algemene Vergadering van NOC*NSF werd aangenomen. De uitdaging is groot, zeker gezien de cijfers die vlak daarvoor naar buiten kwamen over het Nederlandse sport en beweeggedrag. CBS constateerde dat in 2021 slechts 47% van de volwassen aan de beweegrichtlijnen voldeden en NOC*NSF concludeerde dat de sportdeelname tot een diepterecord is gedaald.
De verbinding van sport en zorg is bij die grote opdracht een logische. Mulier-onderzoekster Mirjam Stuij merkte tijdens haar onderzoek naar 'beweegzorg' voor mensen diabetes type2-zorg dat sport en bewegen in de spreekkamer vaak nog een lastig onderwerp is. De blik van buiten van Kim Putters en Maarten Janssen was in dit verband ook interessant. Zij gingen voor hun boek 'Topvorm' in gesprek met topsporters en zorgbestuurders. Putters kwam door het boek tot het inzicht dat de sport nog veel van de maatschappelijke verbreding in de zorg kan leren. "In Nederland zijn we vaker bezig om met sport problemen op te lossen dan dat we er mensen nieuwe talenten mee laten ontdekken. Dat is een wezenlijk verschil in benadering."
In juni van dit jaar kwamen de eerste geluiden over de energiecrisis in de sport naar boven. Lodewijk Klootwijk van het Platform Ondernemende Sport pleitte toen al voor een sectorspecifieke steunmaatregel om deze ondernemers overeind te houden. "Oók voor de mensen die zij fit en vitaal houden." Die steunmaatregel voor de sport stond ook op de agenda van een opgejaagd sportdebat in de Tweede Kamer. In vier uur (inclusief een half uur pauze) moest alles tussen veilig sportklimaat en de Superleague worden behandeld. Het krappe schema gaf de positie van sport in Den Haag andermaal aan.
Voor de zomervakantie begon gaf Robert Jan Schumacher, Directeur Dienstverlening bij de KNLTB, in rubriek 'De Sportboekenplank' nog een leestip voor collega sportbestuurders: 'Moneyball' van Michael Lewis.
In juli werd oud-topschaatser Carl Verheijen benoemd tot voorzitter van de Beweegalliantie. Met dit initiatief wil VWS voor meer maatschappelijke aandacht en actie voor bewegen zorgen. "Ik zie de beweegalliantie als een buitenboordmotor om al die goede initiatieven die er al zijn een extra zetje te geven", zei Verheijen.
Lex Muller sprak met Boris van der Vorst over zijn strijd om ‘boksen op het juiste spoor te houden’. Sporttribunaal CAS oordeelde namelijk dat Van der Vorst onterecht was uitgesloten bij de verkiezingen voor het voorzitterschap van wereldboksbond IBA.
Tijdens de sportzomer werden in Nederland ook diverse Europese sportevenementen georganiseerd. We spraken met de organisaties van de European Company Games op Papendal, de EuroGames in Nijmegen (sportfeest voor de Europese lhbti-community) en het EK Petanque in Den Bosch.
Behalve alarmerende berichten over teruglopende sport- en beweegdeelname berichtten we ook over concrete oplossingen en innovaties. Zo geloven Michiel Verhage en Michael Reibestein, co-founders van HADO Benelux, geloven dat hybride sporten of virtuele sporten mensen (meer) in beweging kunnen brengen.
In Engeland werd gestart met een proef om wandelen en fietsen op recept aan te bieden via de huisarts. De Britse regering trok voor dit plan 12,7 miljoen pond (omgerekend 15 miljoen euro) uit met als doel de druk op de huisartsen te verlagen en de fysieke en mentale gezondheid van patiënten te verbeteren. In sommige Britse media werd al over een 'health shake-up' gesproken, maar van huisartsen klonk ook tegengeluid.
In de miljoenennota kwam naar voren dat het kabinet vooral inzet op preventie, maar voor de energiecrisis in de sport werd nog geen lucht geboden.
Op 23 september begon in het GelreDome in Arnhem het WK Volleybal voor vrouwen. In Gelderland kon je niet om dit sportevenement heen. Projectleider Maarten van Seggelen legde uit hoe provincie Gelderland het WK gebruikte om eigen doelen uit het beleid te behalen. "Het WK Volleybal moet een Gelders feestje worden." Bij het SportNXT Congres tijdens het WK was de Deen Lars Haue Pedersen even van de internationale sprekers. Als Head of BCW Sports adviseert hij vanuit Lausanne overheden over de winst die zij met sport kunnen boeken. Dat ligt volgens hem in ieder geval niet in de economische impact van een sportevenement.
Sandra Meeuwsen begon in oktober als onze nieuwe maandelijkse columnist. Een maand eerder was het Erasmus Center for Sport Integrity & Transition (ESPRIT) gestart. Voor haar eerste column spraken wij over het nieuwe onderzoekscentrum dat als doel heeft sportprofessionals van kennis te voorzien en mee te denken over dilemma’s in de sport. "Integriteit in de sport moet naar een hoger plan dan afvinklijstjes", zei ze.
Ook nieuw dit jaar was het Nationaal Fonds voor de Sport. In een interview voor het vakblad sprak Frans Oosterwijk met Esther Roelofs over het doel van dit nieuwe fonds. "Dit fonds wil de kansengelijkheid en de toegang tot álle sport en bewegen versterken. Het is een fonds van en voor iedereen."
Stichting Lifegoals Nederland zet zich al sinds 2010 in om sociaal kwetsbaren met sportprojecten letterlijk en figuurlijk in beweging te krijgen. Met een actiebudget wil de stichting de sportsector uitnodigen meer sociale sportinitiatieven op te zetten om de mentale gezondheid aan te pakken. Dit initiatief wordt ondersteund door Bram Bakker. De voormalig psychiater, schrijver en fervent sporter zei dat de enorme wachtlijsten in GGZ aanzienlijk worden verkort door mensen te laten sporten. "Sport is een hele eenvoudige interventie waardoor mensen zich beter gaan voelen.”
Het Jaarcongres Wetenschap voor de Sportpraktijk van NLcoach op 15 november stond in het teken van jonge sporters. Ruim honderd trainer/coaches gingen naar huis met nieuwe toepasbare kennis en de bevestiging dat zij een cruciale rol spelen bij de ontwikkeling van jonge sporters. In november begon dan het veelbesproken WK Voetbal in Qatar. Sandra Meeusen boog zich over: is het moreel aanvaardbaar om van dit WK voetbal in Qatar te genieten?
Tijdens het Wetgevings Overleg sport & bewegen ging het uitgebreid over de energiecompensatie voor de sport. Minister Conny Helder botste daarbij met een deel van de Tweede Kamer. Met name de oppositiepartijen leken niet overtuigd dat zij voldoende voor de sport doet. Vooral de vraag of het noodfonds van 6 miljoen euro voor noodlijdende sportclubs afdoende is, blijft de komende winter boven de sector hangen.
Een meer hoopgevende bericht kwam via journalist/columnist Thijs Zonneveld. Wat bij hem een jaar geleden als een proefballonnetje begon om de beweegarmoede aan te pakken is nu een uitgewerkt plan inclusief business case. Het idee is vrij simpel: een topsporter geeft een clinic voor de klas en aangehaakte verenigingen en gemeentes zorgen vervolgens samen dat kinderen kunnen doorstromen naar een club.
Foto boven: Uitsnede uit persfoto van European Company Games 2022 (ECG2022).
