Sport & Gezondheid

De sportdeelname van volwassenen met een lage sociaaleconomische status (SES) blijft ver achter bij mensen met een hoge SES. Volwassenen (26-79 jaar) met een hoger opleidingsniveau en gezinsinkomen voldoen bijna twee bijna zo vaak aan de beweegrichtlijnen als mensen met een lage SES. In de periode 2001-2020 is dit aandeel onder volwassenen met een lage SES nauwelijks toegenomen, maar bij de overige groepen wel. Dit blijkt uit onderzoek van het Mulier Instituut. Naar aanleiding van deze cijfers heeft Stichting Lifegoals, dat al een erkend programma voor kwetsbaren uitvoert, in een brief aan minister Conny Helder en staatsecretaris Maarten van Ooijen al haar zorgen geuit over de kansenongelijkheid in de sport.

De Rotterdam Marathon Study Group (RMSG) heeft de afgelopen jaren een uitgebreid medisch netwerk rond sportevenementen opgezet en doet toonaangevend onderzoek. Zo is de afgelopen jaren al veel kennis en ervaring verzameld over hardlopen en andere duursporten. Om deze wetenschappelijke inzichten met een breed publiek van (medisch) betrokkenen bij duursportevenementen te delen organiseert RMSG op 13 april samen met Arko Sports Media een nieuw congres: het Rotterdam Marathon Sportmedisch Congres.

In 2022 namen we afscheid van de lockdowns en werd een nieuw kabinet Rutte geïnstalleerd. Sportief gezien was het een jaar vol grote sportevenementen als de Winterspelen in Beijing en het WK Voetbal in Qatar. Als sport en politiek al ooit van elkaar verwijderd zijn geweest dan waren ze dit jaar vaker dan ooit innig verstrengeld door mensenrechtenschendingen, corruptieschandalen en de sportboycot van Rusland vanwege de invasie in Oekraïne. Kortom: tijd om terug te blikken op dit veel bewogen jaar. Scroll met ons nog één keer door 2022 met dit overzicht van de hoogtepunten van Sport & Strategie.

"Ik ga niet doen alsof dit een heel briljant idee is, want dat is het niet. Het is een smeermiddel om sportverenigingen, scholen en gemeenten bij elkaar te brengen", zegt sportjournalist Thijs Zonneveld over het proefballonnetje dat hij een jaar geleden opliet om de beweegarmoede onder kinderen aan te pakken. Zijn frustratie over het uitblijven van actie vanuit Den Haag heeft nu een uitgewerkt plan inclusief business case en afgeronde pilot met het Sportbedrijf Rotterdam opgeleverd. Het idee is vrij simpel: een topsporter geeft een clinic voor de klas en aangehaakte verenigingen en gemeentes zorgen vervolgens samen dat kinderen kunnen doorstromen naar een club.

Sportprojecten om sociaal kwetsbare mensen letterlijk en figuurlijk in beweging te brengen. Dat is waar Stichting Life Goals Nederland zich al sinds 2010 mee bezighoudt. Met een methodiek en een uitgebreid netwerk zijn al duizenden mensen met een lage sociaaleconomische status, zoals statushouders, daklozen en mensen met psychiatrische problemen, zo door sport op weg geholpen met een volgende stap in hun leven. Ondanks die geboekte resultaten ziet Life Goals dat het aantal kwetsbare Nederlanders toeneemt, vooral mensen met mentale problemen. Met een actiebudget wil de stichting de sportsector uitnodigen meer sociale sportinitiatieven op te zetten om de mentale gezondheid aan te pakken.

Over de maatschappelijke impact van het betaalde voetbal wordt al langer gesproken in Nederland. Eredivisieclubs hebben de laatste jaren uitgebreide programma’s opgericht om hun rol in de samenleving te vergroten. Onder het motto ‘Meer dan voetbal’ zijn clubs actief op thema’s als gezondheid, verbinding en duurzaamheid. In opdracht van de Eredivisie CV heeft de Universiteit Utrecht nu de omvang en impact van die MVO-programma’s onderzocht. Uit het eerste Maatschappelijk Impactrapport Eredivisie blijkt dat de voetbalclubs in het Coronajaar 2021/’22 met hun projecten bijna een half miljoen deelnemers wisten te activeren via 153 verschillende maatschappelijke projecten.

In juli hebben de staatsecretaris Maarten van Ooijen en minister Conny Helder (ministerie van VWS) het startsein gegeven voor de Beweegalliantie als onderdeel van het Preventieakkoord. Onder leiding van voormalig topschaatser Carl Verheijen wil VWS met de Beweegalliantie voor meer maatschappelijke aandacht en actie rond sport en bewegen zorgen. De focus ligt daarbij op betere samenwerking tussen departementen, alliantiepartners en lokale initiatieven. Om die verbinding te leggen en vooral de opdracht van de Beweegalliantie te formuleren werd afgelopen donderdag een tweede bijeenkomst gehouden met zestig partners uit het maatschappelijk werkveld.

Bewegen op Recept: een leefstijlinterventie waarbij zorgprofessionals patiënten doorverwijzen naar de sport- en beweegsector. Doelstelling? Mensen meer laten bewegen. Maar hoe werkt Bewegen op Recept in de praktijk? Wat zijn de succesfactoren? En wat zijn de belemmeringen? Mulier Instituut deed onderzoek.

Geen medicijnen op recept maar een verwijzing naar een wandelgroep of fietscursus. Dat is waar huisartsen in elf gebieden in Engeland als onderdeel van een proef mee gaan uitvinden of kleine leefstijlveranderingen de fysieke en mentale gezondheid van patiënten kunnen verbeteren. De Britse regering trekt voor dit plan 12,7 miljoen pond (omgerekend 15 miljoen euro) uit met als doel de druk op de huisartsen te verlagen. In sommige Britse media werd al over een ‘health shake-up’ gesproken, maar van huisartsen die juist met dit plan ontzien moeten worden klinkt ook een tegengeluid.

Voormalig topschaatser Carl Verheijen is benoemd tot voorzitter van de Beweegalliantie die vandaag start. Het startsein voor de Beweegalliantie is gegeven door staatssecretaris Maarten van Ooijen en minister Conny Helder (VWS). Met de Beweegalliantie wil VWS voor meer maatschappelijke aandacht en actie voor bewegen zorgen. De focus van de Beweegalliantie ligt op betere samenwerking tussen departementen, alliantiepartners en lokale initiatieven.

Fonds Gehandicaptensport lanceert vandaag de nieuwe Uniek Sporten app, waarin een belangrijk onderdeel is opgenomen: thuis sporten en bewegen. Deze app zorgt ervoor dat de groep 1,7 miljoen mensen met een beperking, die veelal inactief zijn door onvoldoende toegang tot sport, weer gaan sporten en bewegen. Gewoon vanuit huis.

Met zijn oratie 'Beter worden' is Hans Tol vorige week vrijdag officieel gestart als de eerste hoogleraar Sportgeneeskunde van Amsterdam UMC. Tol is daarmee de derde benoemde hoogleraar sportgeneeskunde van Nederland na Hans Zwerver (UMCG Groningen) en de inmiddels gepensioneerde Frank Bacx (UMC Utrecht). Tol was eind 2019 al benoemd aan de Universiteit van Amsterdam (Amsterdam UMC-UVA), maar hield nu pas zijn inaugurele rede. Hij hield daarin een pleidooi voor een sterkere rol van de sportarts bij het voorkomen van veel chronische aandoeningen.

Het CBS publiceerde vorige maand nieuwe beweegcijfers over ons beweeggedrag: slechts 47 procent van de Nederlandse bevolking voldoet aan de Beweegrichtlijnen. NOC*NSF voegde daar niet veel later nog een diepterecord van de sportdeelname uit 2021 aan toe (een daling van 800.000 mensen). Die alarmerende berichten over de beweegcrisis leidden nauwelijks tot het luiden van noodklokken of het maken van actieplannen. Pieter van der Meer, hoofdredacteur van Sport & Strategie online, roept daarom de vraag op of het tijd wordt voor een Urgenda-zaak voor sport en gezondheid.

Bij topvorm wordt snel aan topsporters gedacht die een onmogelijk geachte prestatie neerzetten. Ook in de zorgsector worden grensverleggende prestaties geleverd. Voor hun boek ‘Topvorm’ gingen Kim Putters, tot juni directeur van het SCP en hoogleraar Beleid en Sturing van de Zorg aan de Erasmus Universiteit, en Maarten Janssen, programmadirecteur bij Erasmus Centrum voor Zorgbestuur aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, op zoek naar de parallellen en verschillen tussen die werelden. Door de gesprekken met topsporters als Pieter van den Hoogenband en (oud)zorgbestuurders als Ernst Kuipers zagen zij bovendien dat de huidige prestatiesamenleving nog veel van de sport en zorg kan leren.