NOC*NSF heeft afgelopen jaar samen met sportbonden en de partners Johan Cruyff Foundation en de Krajicek Foundation 23 District Spots ontwikkeld. Dit kan gezien worden als een vorm community-based sporten; een andere manier om sportaanbod te organiseren dan bijvoorbeeld binnen een sportclub. Zo’n community kent geen vaste structuren met een bestuur of statuten, het belangrijkste element is de groep of de gemeenschap die samen wil sporten. "Ik zie het als jongeren die voor andere jongeren een sportclubje opzetten", zegt Chris Kaper, regiomanager bij de Krajicek Foundation. Een goed en vaak genoemd voorbeeld van zo’n community is de sport- en cultuurclub Triple ThreaT, die zijn begonnen als jongereninitiatief in de Haarlemse wijk Schalkwijk. Zij werden in 2019 door NOC*NSF uitgeroepen tot Club van het Jaar en vervullen nu binnen het District Spots project ook een inspirerende en coachende rol voor nieuw opgezette community’s.

"Triple ThreaT heeft in het verleden laten zien dat een community op die manier heel goed kan werken", vervolgt Kaper. "Het belangrijkste daarbij is dat het van onderaf gebeurt, waardoor jongeren al vrij snel op beslisposities komen te zitten." Daar zit volgens hem ook het grote verschil met reguliere verenigingen, waar jongeren uit bepaalde wijken om allerlei redenen niet altijd aansluiting vinden. "Die afstand komt volgens ook mij doordat die jongeren zich geen eigenaar voelen van de club. Het zijn volwassenen of de ouders van de kinderen die veel bepalen, niet de jongeren zelf. Dat is de kracht van het project met de District Spots: laten zien dat het dus ook anders kan. Ik vind het ook mooi dat NOC*NSF hier toekomst in ziet."

Familiegevoel

Deze community’s zijn volgens Kaper veel meer dan een sportclub. Het 'familiegevoel' is sterk onder de jongeren die elkaar via sport hebben gevonden. Dat sociale aspect hebben verenigingen uiteraard ook, weet hij. "Maar jongeren uit bepaalde wijken die dat familiegevoel ontberen, vinden dat dus eerder bij hun eigen clubje. Dat maakt het juist belangrijk voor ze en geeft gelijk aan hoe mooi het opzetten van activiteiten in aandachtswijken voor en door jongeren is. Wat ook de corebusiness van de Krajicek Foundation is."

Dat geldt ook voor de Johan Cruyff Foundation, dat zich al 25 jaar hard maakt om kwetsbare kinderen in beweging te brengen. Simon van Rooijen: "Vanuit die gedachte realiseren wij al twintig jaar Cruyff Courts. In plaats van dat kinderen naar een voetbalvereniging gaan, brengen we het voetbalveld naar de wijk voor de deur. Maar ondertussen is dat niet alleen een voetbalveld meer, maar een multifunctionele ontmoetingsplek." Jongeren krijgen op die veldjes in de wijk een grote rol in het organiseren van sportactiviteiten. Daarbij worden ze ondersteund en gestimuleerd door professionals als buurtsportcoaches en buurtwerkers. "Je wilt natuurlijk dat zo’n community dat zelf omarmd en zich daar medeverantwoordelijk over voelt", zegt Van Rooijen.

Kartrekkers

NOC*NSF coördineert het project District Spots als initiatiefnemer en de Cruyff Foundation en de Krajicek Foundation hebben locaties en jongeren aangereikt. Zo zijn onder andere spots opgezet in de Rotterdamse stadwijken Afrikaanderbuurt en Crooswijk, in Utrecht Overvecht, de Schilderswijk in Den Haag, Beijum in Groningen en in Nieuw-West Amsterdam.

Van Rooijen is blij met deze vervolgstap, omdat ze zo een uitgebreider programma en ondersteuning kunnen bieden. Dat zorgt volgens hem ook dat jongeren de kans krijgen zich te ontwikkelen in de wijk. “Met de ondersteuning vanuit een District Spot kunnen ze hun talenten ontdekken en ontwikkelen doordat iemand tegen ze zegt: 'ga dat dan maar doen'. Daarmee bouw je ook iets op wat community gedragen is. Het gaat om eigenaarschap. De kartrekkers zorgen voor meer acceptatie en draagvlak bij de andere jongeren omdat het echt iets is van henzelf."

Achraf Agarmoine, zijn tweelingbroer Mohamed Agarmoine en vriend Hicham Zekhnini zijn van die kartrekkers die in Harderwijk een District Spot zijn begonnen rond de Krajicek Playground in hun wijk. Hun District Spot in Harderwijk heeft volgens Achraf al mooie resultaten opgeleverd. "Jongeren zijn hier wekelijks aan het sporten met een lach op hun gezicht. Dat is voor ons voldoende en daar doen we het ook voor. Omdat wij bekend zijn in de wijk krijgen we steeds meer aanmeldingen. Met de faciliteiten vanuit NOC*NSF kunnen we die bekendheid alleen maar groter maken en kunnen we meer kinderen helpen."

Het drietal heeft inmiddels ook al een stichting voor hun District Spot opgezet: Bewegen naar Toekomst. In die naam schuilt ook hun grotere missie. "Wij kunnen als rolmodel een voorbeeld zijn voor andere jongeren, hen zo toekomstperspectief bieden en ze daarin ook ondersteunen."

Kans voor sportverenigingen

Het succes van District Spots zit overduidelijk in de verantwoordelijkheid die jongeren krijgen. Van Rooijen ziet hierin een enorme kans voor sportverenigingen om bij te dragen aan de maatschappelijke uitdaging meer jongeren in beweging te krijgen. "Je zult als vereniging op zoek moeten naar nieuwe manieren waar jongeren direct bij een training of locatie betrokken zijn, dan zullen ze daar meer verantwoordelijkheidsgevoel bij krijgen. Misschien dat ze dan zeggen: 'ik kom hier elke dinsdag voetballen met vrienden, toch wel leuk zo’n vereniging'" Hij benadrukt dat het binnenhalen van die jongeren als lid niet de insteek moet zijn. "Misschien moet je aan een nieuwe lidmaatschapsvorm voor jongeren denken die op een andere manier betrokken zijn. Op die manier breng je een community en de vereniging weer dichter bij elkaar en kun je elkaar versterken. Een vereniging is natuurlijk ook al een community. Dat is dus niet per se nieuw. Als je het op die manier ziet, dan ga je het ook doorhebben", besluit hij Cruijffiaans.

Dit artikel verscheen eerder in uitgebreidere vorm in het vakblad SPORT Bestuur en Management (editie 6-2022).

Ga voor het onderzoek naar District Spots naar het Mulier Instituut.

Fotobijschrift: De District Spot in Harderwijk. Foto: Krajicek Foundation