Door Pieter van der Meer

Wat was 2019 voor jaar? In het afgelopen jaar kregen NOC*NSF en de KNVB een nieuwe voorzitter en kreeg het Nationaal Sportakkoord in veel gemeenten een lokaal vervolg. Scroll met ons nog een keer door 2019 met dit overzicht van de hoogtepunten van Sport & Strategie.

Een topsporter heeft nooit een sportcarrière voor het leven. Om goed voorbereid te zijn op een tweede maatschappelijke carrière is het voor topsporters belangrijk om de sport al vroeg te combineren met onderwijs. Dat kan met een vol trainingsschema nog best lastig zijn. In de topsport leeft daardoor een grote behoefte aan flexibel onderwijs dat minder plaats en tijd afhankelijk is. Met het programma 'Gepersonaliseerd leren voor topsportonderwijs' zet het Centrum Topsport en Onderwijs (CTO Zuid) als onderdeel van BrabantSport een belangrijke eerste stap om rekening te houden met de individuele behoeften van topsporters en hen zelf de regie over hun leerproces te geven van het voortgezet onderwijs tot en met de universiteit.

De bijzondere leerstoel Sport en Recht aan de Vrije Universiteit Amsterdam wordt omgezet in een reguliere leerstoel. Hoogleraar Marjan Olfers reageerde verheugd op de beslissing van het College van Bestuur van de VU om haar aanstelling uit te breiden. Het betekent voor haar vooral dat ze meer tijd krijgt voor onderzoek naar sport en recht. En dat is volgens Olfers ook hard nodig. “Er is echt werk aan de winkel!”

Waarom sporten sommige mensen nu eigenlijk wel en anderen niet? Die vraag houdt beleidsmakers in de sport al langer bezig. Wie een verklaring voor sportdeelname en beweeggedrag in handen heeft zou in theorie weten aan welke knoppen gedraaid moet worden om de bevolking in beweging te krijgen. In opdracht van het ministerie van VWS werkten het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) de afgelopen jaren aan het verklarend model sportdeelname. Het in september gepresenteerde eindrapport 'Kansen op sportieve groei?' geeft weliswaar geen concrete knop om aan te draaien, maar wel aanknopingspunten om beleid op te vormen.

Met een enorme groothoeklens maakte KPMG in opdracht van de Nederlandse Sportraad een foto van het Nederlandse sportlandschap: van het sportaanbod, de sportdeelname, topsportprestaties, organisatiestructuren tot aan de financiering van de sport. Dit resulteerde in een lijvig Brancherapport Sport van 169 pagina’s, dat maandag in Nieuwspoort in Den Haag werd gepresenteerd. Op de gemaakte foto werd instemmend gereageerd: 'waarheidsgetrouw' en 'op het juiste moment genomen'. Ondertussen wordt vooral reikhalzend uitgekeken naar het advies van de NLsportraad.

Een klein land als Nederland kan groot worden in het organiseren van sportevenementen als er optimaal wordt samengewerkt. Dat gaf de Nederlandse Sportraad al aan in het advies ‘Nederland evenementenland?’. In het vandaag verschenen advies ‘Regie op kennis’ borduurt de NLsportraad daar op verder met aanbevelingen om de kennis over de maatschappelijke impact van sportevenementen te verbeteren. Die kennis is op dit moment nog erg versnipperd, concludeert voorzitter Michael van Praag: "Nederland kan een kennishub voor sportevenementen zijn als de minister bereid is om de regie te nemen."

Een trainer is een van de belangrijkste mensen die invloed hebben op de ontwikkeling van een sporter. Uit onderzoek is gebleken dat trainers die meer aandacht besteden aan het leggen van verantwoordelijkheid bij de sporters zelf, meer talent afleveren aan de top. "En die talenten hebben ook meer plezier in hun sport", zegt Laura Jonker, oprichter van adviesbureau XOET. Zelfregulatie is hierbij het sleutelwoord. Over dat thema zal zij samen met andere sprekers uit de praktijk tijdens een Sportpsychologie Inspiratiesessie op 13 november dieper ingaan.

Wat doet inspanning met de ademhaling van topschaatsers? Die vraag staat centraal in een nieuw onderzoek waarbij Innovatielab Thialf en ziekenhuis Tjongerschans in Heerenveen samenwerken. Over de samenhang tussen ademhalingspatronen in relatie tot verschillende prestatieniveaus is nog weinig bekend. Het schaatsonderzoek onder leiding van longexpert Jean Driessen moet zo helpen bij het vinden van de optimale ademhaling bij schaatsers. Die nieuwe inzichten moeten uiteindelijk ook bruikbaar zijn voor een brede groep mensen met benauwdheidsklachten.

Sportapps lijken op het eerste gezicht vaak handig om sporters te begeleiden, maar als het echt op individueel coachen aankomt ontbreekt nog veel aan de algoritmes. Dit stelden Mark de Graaf (Lector Interaction Design aan Fontys Hogeschool ICT) en Aarnout Brombacher (Hoogleraar Design Theory and Information Flow Analysis TU/e) in hun sessie over coaching en artificial intelligence tijdens het Sport Innovatie Congres 2019. De Graaf: "Ik geloof meer in samenwerking tussen mens en algoritme."

Sportinnovatie gaat om samenwerking. Dat bewees het 16e Sport Innovatie Congres op de High Tech Campus in Eindhoven afgelopen maandag maar weer. Voor dit congres sloegen Sportinnovator en Cluster Sports and Technoloy de handen ineen om zo ruim 300 professionals samen te brengen. Behalve nieuwe inzichten van sprekers uit het innovatie werkveld, bood het congres ook volop ruimte voor het pitchen van innovaties, het ophalen van vragen en natuurlijk: netwerken.

De Video Assistant Referee, kortweg VAR, mag gezien worden als een Nederlandse uitvinding. De KNVB heeft hierbij vanaf het begin het voortouw genomen om de videoscheidsrechter ook internationaal in het voetbal te laten integreren. Giel Kirkels, aanvoerder kennisontwikkeling en innovatie bij de KNVB, heeft de diepe overtuiging dat voetbal over vijftig jaar niet meer wordt gespeeld zoals we dat nu kennen. Tijdens het Sport Innovatie Congres op 7 oktober gaat Kirkels graag het gesprek aan om de VAR verder te ontwikkelen om het voetbal toekomstbestendig te maken.