Meetbureaustoel geeft nieuwe inzichten over vitaliteit op de werkvloer

Project 'Vitality Chair' binnen Elis Innovation Hub laat kansen voor innovatie in werkcontext zien

De missie van de Nederlandse overheid is dat we in 2040 van vijf gezonde levensjaren meer kunnen genieten. De ELIS Innovation Hub, dat vanuit de excellenties van de Brainport-regio opereert, sluit naadloos op deze ambities aan. Binnen deze hub worden innovaties en kennis ontwikkeld die noodzakelijk zijn voor een vitalere samenleving. Dat gebeurt vanuit drie programmalijnen: @public space, @work en @sport. Het project ‘Vitality Chair’ is een duidelijk voorbeeld van hoe innovatie binnen de werkomgeving een bijdrage aan vitaliteit kan leveren.

De ELIS Innovation Hub is ontstaan vanuit de samenwerkingen binnen het Cluster Sports & Technology. De verschillende partners hebben elkaar gevonden in een gemeenschappelijk doel: mensen vitaal houden door middel van innovatie. Binnen de ELIS Innovation HUB worden bedrijven en innovaties optimaal ondersteund in de verschillende stappen van de innovatiecyclus om zo tot oplossingen te komen die mensen vitaler maken op het werk, in de publieke ruimte en via de sport

Kom meer te weten over innoveren voor vitaliteit tijdens de Elis Innovation Summit op 20 april

Workplace Vitality Hub

In de zoektocht naar oplossingen voor een betere vitaliteit is de werkvloer de laatste jaren steeds meer een in beeld gekomen. Binnen de Elis Innovation Hub hebben de kennispartijen imec, TNO, TU/e en Fontys daarom de programmalijn @work ingezet. Gezamenlijk hebben zij al veel kennis in huis over sensoren, datatechnologie en de fysieke werkomgeving. Aangevuld met bedrijven, zowel werkgevers als leveranciers van oplossingen, bestaat nu al een breed innovatienetwerk. Sinds juni vorig jaar komen deze verschillende partijen ook samen op een fysieke plek op de High Tech Campus in gebouw 85: de Workplace Vitality Hub. "Voor de @Work programmalijn proberen we in deze fysieke plek met partners technologie en zachtere innovaties te testen en te valideren. Met die partners zetten we verschillende experimenten op en zijn we gericht op de verschillende aspecten van vitaliteit in de werkomgeving", legt Marieke van Beurden, Manager Workplace Vitality Hub en werkzaam voor TU/e uit.

"Wij zijn ervan overtuigd dat we geen technologie moeten inzetten die storend is. Het moet volledig intuïtief zijn en je moet er niks aan merken"

Margreet de Kok - TNO

Het is een living lab waar innovaties en technologie worden ontwikkeld om verder naar de markt te brengen. Tegelijkertijd is het een plek waar werkgevers en werknemers kunnen ervaren wat technologie op de werkvloer kan betekenen. Van Beurden: "Dit is misschien niet een realistische omgeving voor iedere werknemer. Maar hier kun je ervaren: wat werkt voor mij en wat heb ik nodig? Dat is per persoon weer anders. De één moet misschien meer beweging in een werkdag brengen en de ander kan hulpmiddelen gebruiken om de werkdruk behapbaar te maken."

Het project Vitality Chair vindt Van Beurden extra interessant omdat het op zowel het fysieke als het mentale aspect van vitaliteit is gericht. "Het gaat om je houding, hoe je die kunt verbeteren of daar eerst bewust van wordt. Het tweede is hoe hartslag en ademhaling feedback kunnen geven over hoe ontspannen je bent. Die twee belangrijke elementen die je gezondheid beïnvloeden worden in kaart gebracht door die stoel."

ECG-meting zonder huidcontact

Bij dit project worden twee verschillende stoelen ontwikkeld, waarbij TNO en imec hun eigen specifieke expertise van sensortechnologie inzetten. Projectleiders Bernard Grundlehner (imec) en Margreet de Kok (TNO) hebben daarbij bewust naar bestaande technologie in hun onderzoeksinstituten gekeken. Grundlehner: "Margreet en ik kijken vanuit onze rol hoe we bestaande technologie kunnen aanpassen en op elkaar kunnen laten aansluiten. Imec kijkt bijvoorbeeld al langer naar ECG-metingen op afstand zonder plakkers en direct huidcontact. Dat hebben we al toegepast in autostoelen, maar in een kantooromgeving hadden we daar nog niet naar gekeken."

Een ECG-meting kan ook op de werkvloer interessante informatie opleveren over hartslag en ademhaling, legt Grundlehner uit. "Als je onder zware stress werkt dan is de link tussen ademhaling en hartslag zwakker. Dat wordt vaak gezien als maat voor cardiovasculaire en mentale gezondheid. Dat wordt vaak gemeten aan de hand van hartslagvariabiliteit. Met een horloge kun je dat niet meten, maar met deze ECG-technologie lukt dat wel. Wij hebben geprobeerd dat in stoel te zetten, waarbij je gewoon je werk kunt doen terwijl je wordt gemeten."

Druksensoren

TNO heeft een stoel ontwikkeld waarbij druksensoren worden gebruikt om de houding en de ademhaling te meten. Die technologie wordt ook ontwikkeld voor medische toepassingen , zoals een babybedje dat kan meten of een pasgeboren kindje goed slaapt. "Dat hebben we van de plank gepakt en gecombineerd", is de simpele uitleg van De Kok. Binnen TNO wordt veelvuldig technologie uitgewisseld tussen de domeinen gezondheid, defensie en industrie. "Zo denk ik dat in sport naast gezonde werkplek ook veel raakvlakken zitten. We hebben healthpatches die ook in ziekenhuizen en sport zijn te gebruiken. Of dus op kantoor."

Voor de Vitality Chair maakt TNO gebruik van twee soorten sensoren. "Wij kunnen druk meten waarmee je houding kunt vaststellen met piëzo resistieve sensoren. En we hebben de zogenaamde piëzo-elektrische meting waarbij je niet de druk maar de dynamiek van de druk meet. Daarmee kun je kleine veranderingen van de belasting meten. Dan zie je dat het hart pompt of een lichaam ademt."

Foto links: de TNO Smart Chair.

Technologie die niet storend werkt

De twee meetmethodes die imec en TNO voor de stoel ontwikkelen moeten elkaar uiteindelijk aanvullen. "Als je twee methodes hebt kun je zeggen: als ik het signaal mis van de ene methode heb je nog de andere methode, dus heb je misschien in zijn totaliteit meer zicht op het lichaam wat op de stoel zit. Dat is het invullen wat we doen. Wij zijn ervan overtuigd dat we geen technologie moeten inzetten die storend is: een bril die je moet opzetten, of een horloge. Het moet volledig intuïtief zijn en je moet er niks aan zien of merken. Als je met twee methodes meet heb je hopelijk voldoende informatie die je op die manier kunt verzamelen", zegt De Kok.

Meer kennis opbouwen

De Vitality Chair staat nog niet morgen in de catalogi van kantoormeubelgroothandels, maar dit jaar worden naar verwachting al belangrijke stappen in de ontwikkeling van de stoel gezet. Het verder verfijnen van de sensortechnologie behoort nu tot een van de geplande ontwikkeltrajecten, legt De Kok uit. "We kunnen nu meten, dat hebben we bewezen, maar er zijn vast nog dingen die we kunnen verbeteren. Als we in de praktijk mensen echt op die stoel laten werken, weten we pas hoeveel data je kunt verzamelen en wat je met die data kunt."

Met die praktijktesten in de Workplace Vitality Hub leren de onderzoekers volgens Van Beurden ook meer over de feedback aan een gebruiker. "We willen kijken hoe we de data die we meten op een goede manier kunnen teruggeven aan degene voor wie dat bedoeld is, bijvoorbeeld dat je niet in een goede houding zit. Welke interventie moet je dan voorstellen en hoe?"

De Kok verwacht ook dat met de Vitality Chair zo veel nieuwe kennis opgebouwd kan worden over het ondersteunen van werknemers bij vitaliteit op de werkvloer. Behalve dat gemeenschappelijke doel, ziet zij voor de verschillende kennisinstellingen nog een grotere meerwaarde in dit soort innovatieprojecten binnen de Elis Innovation Hub. "Wij kunnen als TNO en imec onze technologie in een veel groter netwerk inbrengen. Andersom kunnen we ook zien wat technologie in de praktijk zou kunnen beteken en waar de behoeftes zijn, dat begint nu echt vaart te krijgen."

Meer weten over @public space en andere programmalijnen van de ELIS Innovation Hub? Tijdens de ELIS Innovation Summit op 20 april in Eindhoven kom je meer te weten over deze en andere innovaties voor een actieve en gezonde leefstijl. Dit congres is gericht op: van elkaar leren, inspiratie opdoen en nieuwe samenwerkingen starten. Ga voor alle informatie en aanmelden naar: elisinnovationhub.com/summit.