Sport & Gezondheid

Het CBS publiceerde vorige maand nieuwe beweegcijfers over ons beweeggedrag: slechts 47 procent van de Nederlandse bevolking voldoet aan de Beweegrichtlijnen. NOC*NSF voegde daar niet veel later nog een diepterecord van de sportdeelname uit 2021 aan toe (een daling van 800.000 mensen). Die alarmerende berichten over de beweegcrisis leidden nauwelijks tot het luiden van noodklokken of het maken van actieplannen. Pieter van der Meer, hoofdredacteur van Sport & Strategie online, roept daarom de vraag op of het tijd wordt voor een Urgenda-zaak voor sport en gezondheid.

Bij topvorm wordt snel aan topsporters gedacht die een onmogelijk geachte prestatie neerzetten. Ook in de zorgsector worden grensverleggende prestaties geleverd. Voor hun boek ‘Topvorm’ gingen Kim Putters, tot juni directeur van het SCP en hoogleraar Beleid en Sturing van de Zorg aan de Erasmus Universiteit, en Maarten Janssen, programmadirecteur bij Erasmus Centrum voor Zorgbestuur aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, op zoek naar de parallellen en verschillen tussen die werelden. Door de gesprekken met topsporters als Pieter van den Hoogenband en (oud)zorgbestuurders als Ernst Kuipers zagen zij bovendien dat de huidige prestatiesamenleving nog veel van de sport en zorg kan leren.

Mentale gezondheid is een hot topic. Door de coronamaatregelen de afgelopen jaren hoor je in het nieuws regelmatig berichten over dat vooral jongeren er mentaal soms slecht aan toe zijn. Hoe kan sport en bewegen eraan bijdragen om de mentale gezondheid van Nederlanders op peil te houden of te verbeteren? Wikke van Stam, onderzoeker bij Mulier Instituut, beantwoordt vijf vragen over dit actuele thema.

Nederland moet in 2032 het sportiefste land ter wereld zijn. Dat is de ambitieuze hoofddoelstelling van de Sportagenda 2032, die afgelopen maandag door de Algemene Vergadering van NOC*NSF werd aangenomen. De top-10 ambitie in de topsport blijft de komende tien jaar overeind staan, maar TeamNL wordt eerder ondersteunend gezien voor de grote sportieve opdracht waar Nederland voor staat. Die uitdaging is groot, bleek deze week uit verschillende cijfers. Het CBS constateerde dat in 2021 slechts 47% van de volwassen aan de beweegrichtlijnen voldeden en NOC*NSF concludeerde dat de sportdeelname tot een diepterecord is gedaald.

In 2017 zijn in Nederland de Beweegrichtlijnen ingevoerd om aan te geven hoeveel beweging minimaal nodig is voor een goede gezondheid. Het aantal Nederlanders dat aan die richtlijn voldoet is sindsdien min of meer gelijk gebleven. Net als in 2017 voldeed in 2021 bijna de helft (47%) van de Nederlanders van 4 jaar of ouder aan de Beweegrichtlijn. Bij specifieke leeftijdsgroepen is meer verandering te zien. Zo blijk uit de Gezondheidsenquête/Leefstijlmonitor 2021 van het CBS en het RIVM dat meer kinderen van 4 tot 12 jaar en 75-plussers voldoende zijn gaan bewegen. Volwassenen in de leeftijd 18-35 jaar bewogen in 2021 juist minder dan in de voorgaande jaren.

De Boymansprijs is al sinds 1987 in het sportonderzoek een prestigieuze prijs voor het beste proefschrift op het gebied van lichamelijke opvoeding, sport en recreatie. Het Boymansfonds reikt deze prijs jaarlijks uit bij de Dag van het Sportonderzoek (dit jaar op 12 mei). De Boymansprijs 2021 wordt toegekend aan Mirjam Stuij voor haar promotieonderzoek aan de Vrije Universiteit Amsterdam over ‘beweegzorg’ voor mensen met diabetes type 2. Voor dit onderzoek ging zij over het onderwerp in gesprek met zowel mensen met diabetes als zorgverleners en liep ze mee met wandelgroepen. Wij stelden de onderzoekster van Mulier Instituut vijf vragen over wat haar opviel uit de gesprekken en wat ze als verbeterpunten ziet.

In een brief aan minister Ernst Kuipers van VWS roept de Nederlandse Sportraad de overheid op om van sport en bewegen een eerste levensbehoefte te maken. De urgentie van de bewegingsarmoede vraagt volgens de NLsportraad een verschuiving van gezondheidsbevordering naar gezondheidsbescherming. Bij die aanpak worden burgers actief door de overheid beschermd tegen ongezond leven.

FC Groningen en de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) hebben op donderdag 31 maart 2022 een intentieverklaring getekend waarbij een verdergaande samenwerking op het gebied van onderzoek is geformaliseerd. Tijdens het evenement ‘Scoren met talent’ ondertekenden voorzitter Jouke de Vries van het College van Bestuur van de RUG en algemeen directeur Wouter Gudde van FC Groningen het document.

De Olympische Winterspelen in Beijing zorgen dat heel Nederland weer voor de tv zit om de Nederlandse schaatsers te volgen op weg naar nog meer olympisch goud. Voor veel kinderen met een beperking is schaatsen buiten de Spelen om ook iets waar ze alleen naar kunnen kijken. Stichting het Gehandicapte Kind wil hier verandering in brengen door een nieuwe sport te introduceren: Frame Schaatsen. Deze sport maakt het met een speciaal schaatshulpmiddel mogelijk dat kinderen met een beperking ook het ijs op kunnen.

Sportkantines ontvangen weer bezoekers die eten en drinken bij de club. In opdracht van JOGG (Gezonde jeugd, Gezonde toekomst) heeft Markteffect eind 2021 een behoefte onderzoek gedaan naar de voedingskeuzes van meer dan 1.000 bezoekers van sportkantines. Maar liefst 77% hiervan geeft aan de aanwezigheid van gezondere keuzes (heel) belangrijk te vinden voor kinderen en 70% vindt dit ook voor zichzelf van belang. Daarnaast is er behoefte aan meer gezonder aanbod in het assortiment.

In 2020 hebben sporters 700.000 minder blessures opgelopen dan een jaar eerder. Dat blijkt uit de jaarlijkse sportblessurecijfers die VeiligheidNL bekend heeft maakt. In totaal ging het om 4,8 miljoen sportblessures. De afname van het aantal blessures heeft onder andere te maken met een verschuiving naar sporten met een relatief laag risico op blessures, zoals wandelen en fietsen. Ook het afgelasten van wedstrijden door de coronamaatregelen heeft volgens VeiligheidNL waarschijnlijk invloed gehad op de verlaging van het aantal blessures. Het meest opvallende in de rapportage is de forse toename van het aantal hardloopblessures in 2020.

Vanuit de sportsector wordt al langer reikhalzend naar zorgverzekeraars gekeken. De sport zit onmiskenbaar op hetzelfde snijvlak van gezondheid waar zorgverzekeraars ook opereren. Toch blijft een grote samenwerking uit. Vorige week maakten Zilveren Kruis en de KNGU weliswaar bekend een meerjarige samenwerking aan te gaan, maar met het nijntje Beweegdiploma kiest Zilveren Kruis nog voor een betrekkelijk klein podium. Het roept de vraag op wanneer zorgverzekeraars zich echt in het sportdebat gaan mengen. Of is dat niet noodzakelijk?

Het bewegingsonderwijs in het primair onderwijs staat al een aantal jaar in de belangstelling van beleid en politiek, vanwege toenemende zorgen over het tekort aan beweging en de afnemende motorische vaardigheden van kinderen. Het Mulier Instituut heeft, net als in 2013 en 2017, een peiling uitgezet over het bewegingsonderwijs en sport in het primair onderwijs. Die biedt zicht op de organisatie en waardering van bewegingsonderwijs en sport. De uitkomsten voor 2021 zijn gebaseerd op de antwoorden van 839 schoolleiders uit het primair onderwijs. Onderzoekster Sofie Vrieswijk beantwoordt vijf vragen over dit onderzoek.