Door Pieter van der Meer

Bewegend leren is een begrip waar in het onderwijs al langer veel over wordt gesproken. Enthousiaste docenten zijn hier soms zelf al mee begonnen en anderen zien dat het iets is waar ze wat mee moeten of willen. Maar hoe pak je dat aan? Het Mulier Instituut ontwikkelde daarom samen met Kenniscentrum Sport & Bewegen een platform met tips voor leraren in het basisonderwijs om kinderen meer te laten bewegen op school.

"Gebruik je hoofd, draag een fietshelm". Die boodschap dragen renners van Team Jumb-Visma tijdens Parijs-Roubaix uit met een afbeelding van gezonde hersenen op hun helm. Het is onderdeel van een grotere campagne onder de naam #Useyourhead. Het belang van het dragen van een fietshelm kan niet vaak genoeg worden belicht, vinden artsen van het UMC Maastricht. De cijfers spreken voor zich: in 2021 kwamen 50.000 fietsers op de Spoedeisende Hulp terecht door een ongeval. Dat aantal is in recente cijfers over 2022 al fors gestegen naar 88.800 fietsers. 57.000 fietsslachtoffers kregen te maken met ernstig letsel en meer dan 15.000 met hersenletsel. Met name bij het ernstige hersenletsel ziet neuroloog en intensivist Marcel Ariës dat patiënten geen helm droegen.

De Nederlandse Sportraad (NLsportraad) heeft zich met het advies ‘Kinderen centraal’ gebogen over het pedagogisch sportklimaat in Nederland. De raad stelt hierin dat in de gehele sportbranche nog teveel wordt uitgegaan van prestaties. Er moet meer aandacht komen voor de wensen en behoeften van kinderen, zodat de kans groter wordt dat ze een leven lang met plezier sporten en bewegen. De NLsportraad pleit daarom voor het realiseren van een goed pedagogisch klimaat in 2030, voor ieder kind in elke sport en bij elke sportaanbieder in Nederland.

Sport en sportief bewegen is helaas niet voor alle kinderen en jongeren in Nederland een vanzelfsprekendheid. Vooral in wijken en buurten met een gemiddeld lager opleidings- en inkomensniveau is de afstand tot regulier sportaanbod groter. Met District Spots wordt sport naar de buurt gebracht door jongeren zelf activiteiten te laten organiseren binnen hun eigen community. Uit kwalitatief onderzoek van het Mulier Instituut blijkt dat jongeren District Spots als veilige sportomgevingen ervaren, waar zij zich sportief én persoonlijk kunnen ontwikkelen. Tijd om eens dieper in dit fenomeen te duiken.

Het Nationaal Fonds voor de Sport is vorig jaar september al operationeel uit de startblokken geschoten. Dit nieuwe fonds werd opgericht op initiatief van NOC*NSF en de sportbonden en met steun van het VSBfonds. Het doel is om de maatschappelijke kracht van sport verder te promoten en te vergroten met gelijke kansen voor iedereen. In oud-shorttracker Cees Juffermans is een directeur gevonden die mag zorgen dat het National Fonds voor de Sport een prominente plek krijgt binnen het sportdomein. “Ik wil een organisatie bouwen die aantoonbaar bijdraagt aan de maatschappelijke impact van sport in Nederland!"

Na de eerdere 'foto' van de complete sportsector heeft de Nederlandse Sportraad KPMG nu gevraagd verder in te zoomen op de topsportbranche. Het vandaag gepubliceerde rapport 'Foto organisatie en financiering topsport' dient als een eerste bouwsteen voor een advies van de NLsportraad over een toekomstbestendige organisatie en financiering van de topsport in Nederland. Dit advies aan de minister voor Langdurige Zorg en Sport en de sportbranche verschijnt naar verwachting rond de zomer.

Gezondheidsachterstanden vanuit alle invalshoeken aanpakken. Dat is het achterliggende doel van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA), wat is ondertekend door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), GGD GHOR, Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en het ministerie van VWS. In december werd al het ‘Hoofdlijnen Sportakkoord II’ ondertekend. Toch moet het GALA niet worden gezien als 'het zoveelste akkoord rond sport'. Nieuw hieraan is dat voor het eerst vijf programma’s op gebied van gezonde leefstijl, zorg, sport, cultuur en leefomgeving met elkaar worden verbonden. VWS stelt voor deze aanpak extra geld beschikbaar voor gemeenten en maakt het administratief ook eenvoudiger door alle regelingen voortaan onder te brengen onder één Brede Specifieke Uitkering (in beleidstermen: Brede-SPUK).

Voor het NK Afstanden komend weekend in Thialf hebben de ijsmeesters van het Heerenveense ijsstadion de belangrijke taak te zorgen voor een perfecte ijsvloer. “Onze ijsmeesters weten daar heel veel van, dat is het ambacht van het ijs maken”, zegt Inge Stoter, manager Innovatielab Thialf. "De wetenschap daarachter is nog best beperkt. Als je meer kennis hebt kun je beter experimenteren en nadenken over het maken van ijs." Daarom is een vierjarig onderzoeksproject gestart in samenwerking met Thialf en wateronderzoekscentrum Wetsus uit Leeuwarden. Daarbij zal ook nadrukkelijk worden gekeken naar een manier om energiezuiniger ijs te kunnen maken.

De sportdeelname van volwassenen met een lage sociaaleconomische status (SES) blijft ver achter bij mensen met een hoge SES. Volwassenen (26-79 jaar) met een hoger opleidingsniveau en gezinsinkomen voldoen bijna twee bijna zo vaak aan de beweegrichtlijnen als mensen met een lage SES. In de periode 2001-2020 is dit aandeel onder volwassenen met een lage SES nauwelijks toegenomen, maar bij de overige groepen wel. Dit blijkt uit onderzoek van het Mulier Instituut. Naar aanleiding van deze cijfers heeft Stichting Lifegoals, dat al een erkend programma voor kwetsbaren uitvoert, in een brief aan minister Conny Helder en staatsecretaris Maarten van Ooijen al haar zorgen geuit over de kansenongelijkheid in de sport.

Veel gemeenten zien dat ze ‘iets’ met urban sports moeten door de groeiende populariteit van sporten als skateboarden, BMX, freerunning en 3x3 basketbal. Met name grote steden hebben urban sports al een prominente plek in het sportbeleid gegeven. In die gemeentelijke beleidsplannen komt een grote uitdaging van urban sports naar voren: het valt moeilijk in kaders te vatten. Dat is al te zien in hoe gemeenten verschillend omgaan met de definities van urban sports. Omdat beleidsmakers meer inzicht in de aard en omvang van urban sports willen, is Mulier Instituut het begrip gaan verkennen.

In 2022 namen we afscheid van de lockdowns en werd een nieuw kabinet Rutte geïnstalleerd. Sportief gezien was het een jaar vol grote sportevenementen als de Winterspelen in Beijing en het WK Voetbal in Qatar. Als sport en politiek al ooit van elkaar verwijderd zijn geweest dan waren ze dit jaar vaker dan ooit innig verstrengeld door mensenrechtenschendingen, corruptieschandalen en de sportboycot van Rusland vanwege de invasie in Oekraïne. Kortom: tijd om terug te blikken op dit veel bewogen jaar. Scroll met ons nog één keer door 2022 met dit overzicht van de hoogtepunten van Sport & Strategie.

"Ik ga niet doen alsof dit een heel briljant idee is, want dat is het niet. Het is een smeermiddel om sportverenigingen, scholen en gemeenten bij elkaar te brengen", zegt sportjournalist Thijs Zonneveld over het proefballonnetje dat hij een jaar geleden opliet om de beweegarmoede onder kinderen aan te pakken. Zijn frustratie over het uitblijven van actie vanuit Den Haag heeft nu een uitgewerkt plan inclusief business case en afgeronde pilot met het Sportbedrijf Rotterdam opgeleverd. Het idee is vrij simpel: een topsporter geeft een clinic voor de klas en aangehaakte verenigingen en gemeentes zorgen vervolgens samen dat kinderen kunnen doorstromen naar een club.

Ruim vier jaar na de ondertekening van het Nationaal Sportakkoord is afgelopen woensdag een tweede Sportakkoord ondertekend. Of eigenlijk het begin aan een vervolg, want met het Hoofdlijnen Sportakkoord II zijn de kaders en ambities geschetst om de komende periode concrete afspraken te maken voor een sterkere sportsector. Het akkoord werd ondertekend bij voetbalclub HVV Laakkwartier in Den Haag door minister Conny Helder van VWS, NOC*NSF, de Vereniging Sport en Gemeente (VSG), de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en nieuw bij dit akkoord: het Platform Ondernemende Sportaanbieders (POS).

Over sport zijn boekenkasten vol geschreven: biografieën van topsporters, romans, reconstructies van historische wedstrijden en journalistiek graafwerk naar misstanden. In de rubriek De Sportboekenplank vragen we mensen uit de sport een sportboek uit hun boekenkast te halen en te bespreken wat zij daaruit hebben geleerd. Dat kan een klassieker zijn die ze als een bijbel met zich meedragen of juist een onlangs verschenen boek vol nieuwe inzichten. In aflevering 4 neemt sportmarketeer Bob van Oosterhout ons mee langs zijn sportbibliotheek met ruim achtduizend sportboeken.

Tegen het einde van een stekelig debat met sportminister Conny Helder, volledig: Langdurige Zorg en Sport, diende Tweede Kamerlid Michiel van Nispen (SP) een even symbolische als veelzeggende motie in. Hij verzocht "de regering de S weg te halen bij de minister voor LZS en op zoek te gaan naar een echte minister voor Sport en bewegen". Helder nodigde het boze kamerlid uit voor een gesprek en pareerde de kritiek dat zij zich voor '100% inzet voor de sport' Met name de oppositiepartijen leken niet overtuigd dat zij voldoende voor de sport doet. Vooral de vraag of het noodfonds van 6 miljoen euro voor noodlijdende sportclubs afdoende is, blijft boven de sector hangen.