Bij grote topsportevenementen wordt een stad al gauw een paar dagen of een week grotendeels overgenomen. Om te zorgen dat die korte storm ook iets nalaat, worden specifieke doelgroepen inwoners bij het evenement betrokken met activiteiten. More2Win ontwikkelt dat soort maatschappelijke programma’s om positieve impact te maken met sport. Toen de organisatie van het EK Petanque in Den Bosch bij de sociale onderneming aanklopte, zag projectleider Anke Collart-Kerkhofs direct kansen. "We zijn een onderzoek gestart en daar kwam uit dat eenzaamheid, sociale cohesie en jeu de boules goed met elkaar te verenigen zijn."

In 2021 werd zo al een pilot opgezet onder de naam Bossche Boules, waarbij Pétanque Union Bois le Duc al direct betrokken werd. "Die club was toen nog in oprichting", vertelt Collart-Kerkhofs. "Antoon van Mil had op dat moment de wens een vereniging op te zetten. Ze hadden al een paar baantjes die ze huurden en hij was druk bezig met een eigen locatie. Het EK Petanque was voor die club een vliegwiel en voor dit programma daardoor ook. Hij is een mega-enthousiaste voorzitter en kent Den Bosch goed. En niet onbelangrijk: hij kent de weg in de jeu de boulessport."

Minimaal vier ontmoetingen

Voor de opzet van het Bossche Boules- project maakte More2Win gebruik van socio- logisch onderzoek, waaruit naar voren kwam dat mensen elkaar minimaal vier keer gezien moeten hebben om echt contact te maken. "We gingen daarom toernooitjes in de wijk organiseren zodat mensen die daarop afkwamen, elkaar minimaal vier keer konden zien. Daarna sloten we het af met een Boulesdag, dus een vijfde moment. Dat hebben we op vier locaties georganiseerd en daar heeft Antoon op alle vier de locaties vier keer het spel geleid. Daar blijkt zijn enthousiasme ook uit."

Na positieve reacties op de eerste pilot in Den Bosch, ontstond het idee het project uit te breiden naar de zes grote Brabantse steden Eindhoven, Den Bosch, Roosendaal, Breda, Tilburg, Helmond. In aanloop naar het EK Petanque 2022 werden onder de naam ‘Brabantse Boules nog stedelijke finales georganiseerd en speelden de winnaars per stad een Brabantse finale in het decor van het EK Petanque op De Parade in Den Bosch. "Dat was natuurlijk heel mooi om aandacht te krijgen voor dit project en dit thema. Later hebben we het hele competitie-element geschrapt, want dat houdt mensen tegen. En het gaat uiteindelijk om de ontmoeting."

Nieuwe vriendschappen

Die ontmoetingen ontstonden zeker tijdens het jeu de boulen, blijkt uit de impactrappor- tage die More2Win samen met Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN) uitvoerde. Brabantse Boules scoorde daarbij goed op nieuwe vriendschappen en het leren kennen van nieuwe mensen: 46 procent van de deel- nemers heeft nieuwe mensen leren kennen waar zij goed mee op kunnen schieten. Met het onderzoek van de HAN werd ook over een langere periode naar gevoelens van eenzaamheid gekeken: bijna 50 procent van de eenzame deelnemers voelde zich vier maanden na afloop minder eenzaam. Die eenzame deelnemers bleven na afloop van de Brabantse Boules wekelijks boulen en spraken gemiddeld met drie nieuwe contacten minstens vier keer af.

"Met die mooie resultaten vonden we het zonde om dit programma niet voort te zetten. Het was ook niet zo zeer gekoppeld aan het EK Petanque en het was ook niet gekoppeld aan Brabant. Toen hebben we een andere naam bedacht, waarmee we benadrukken dat het laagdrempelig in de wijk plaatsvindt. Dat werd: Boules in je Buurt."

Kopje koffie tussendoor

Het platform boulesinjebuurt.nl werd ingericht voor speelschema’s en het inschrijven van deelnemers. Op die website vinden gemeenten communicatiemateriaal en is informatie te vinden over het inrichten van boulesbaantjes. "Als je in een stad of dorp rondfietst dan zie je al heel veel boulesbaantjes in de wijken. Als die er niet liggen, is er altijd wel een grindpad. Het is op allerlei plekken te spelen en het is heel erg laagdrempelig", zegt Collart- Kerkhofs. "Iedereen kan eraan meedoen. Ook als je in een rolstoel zit, een rollator gebruikt of niet zo ver kunt lopen: dat is allemaal geen probleem bij jeu de boules. Als je het één keer speelt, ken je de regels. We hebben het project zo ingericht dat je met een groepje steeds elke ronde weer met iemand anders samen speelt. Je ontmoet zo heel veel mensen. En heel belangrijk: het kopje koffie of thee tussendoor of na afloop. Dat is ook heel makkelijk te realiseren."

Boules in je Buurt heeft inmiddels al twee seizoenen gedraaid, in totaal in acht gemeen- ten. Het succes moet volgens de projectleider niet afgemeten worden aan deelnemersaantallen, maar eerder aan de verhalen die je langs de boulesbaantjes opvangt. "Ik was in juni in Den Bosch en daar kwam een mevrouw wat onwennig en verlegen aanlopen met een flyertje. ‘Kan ik zomaar meedoen?’, vroeg ze. Een vrijwilliger van P.U. Bois le Duc ontving haar hartelijk en ze ging meedoen. Op een gegeven moment dronken ze koffie en wilde die mevrouw al weggaan. Doordat iemand uit de groep zei: ‘Oh maar we gaan nog verder zo hoor, dus je mag blijven”, bleef zij na enige aarzeling. Vervolgens is ze daarna nog weken teruggekomen. Dan weet je zonder het direct aan haar te vragen dat ze behoefte heeft aan contact. Dat vind ik het allermooiste van dit project: dat het helpt."

Foto onder: De afsluitende boulesdag in Den Bosch op 30 juni bij PU Bois le Duc met meer dan 50 deelnemers.

"In Den Bosch werd ook een AZC bij Boules in je Buurt aangesloten. Dat is natuurlijk super voor de integratie. Mannen uit dat AZC en de mensen uit de buurt gingen met elkaar in gesprek. Daar is ook een programma uit voortgekomen met het AZC, waarbij ze kijken of mensen lid kunnen worden van de vereniging om wekelijks te kunnen boulen. Naast dat het programma is wat het is, komt er zoveel moois uit voort. Dat maakt mij trots en blij als ik daar rondloop."

Contact achter de voordeur

Gemeenten die met Boules in je Buurt willen beginnen, krijgen van het team van More2Win het advies om de tijd te nemen het programma goed op te zetten. Omdat dit project maar ten dele over sport en bewegen gaat, moet zeker ook het sociale domein worden aangehaakt. Sociaal werkers en buurthuizen vervullen daarbij een sleutelrol. "Zij hebben al contact met mensen achter de voordeur en weten wie eenzaam zijn en een ontmoeting kunnen gebruiken. Met alleen een flyertje in de bus ben je er niet, dan bereik je wel mensen maar niet de juiste doelgroep. Het is zaak om mensen op tijd aan te haken, te enthousiasmeren en zorgen dat ze mensen letterlijk meenemen."

Uitbreiden over nederland

Als ideaal adviseert More2Win gemeenten het project in januari op te starten en in het voorjaar uit te voeren. "De maand juni werkt het beste, omdat het dan nog zomer is en je dus ook lange avonden hebt. Dan gaan mensen daarna in de zomermaanden door met boulen. Dat is ook de periode dat veel ouderen zich eenzaam voelen door de vakanties van bijvoorbeeld kinderen en klein- kinderen. Dat werkt het beste, hebben wij gemerkt."

Collart-Kerkhofs hoopt dat meer gemeenten de waarde van dit bijzondere project in gaan zien. "We willen dat dit project zich uitbreidt over Nederland en iets goeds doet voor de maatschappij. Als een gemeente het een jaar doet en het jaar erop zegt ‘we gaan het zelf doen’, is dat prima. We helpen bij de opstart, we vinden het juist mooi als die boulesgroepjes doorgaan."

Gemeenten of verenigingen die interesse hebben, kunnen contact opnemen met More2Win via de website: boulesinjebuurt.nl

Een langere versie van dit artikel verscheen eerder in het vakblad SPORT Bestuur en Management (3-2024).