Door Pieter van der Meer

Sportinnovatie gaat om samenwerking. Dat bewees het 16e Sport Innovatie Congres op de High Tech Campus in Eindhoven afgelopen maandag maar weer. Voor dit congres sloegen Sportinnovator en Cluster Sports and Technoloy de handen ineen om zo ruim 300 professionals samen te brengen. Behalve nieuwe inzichten van sprekers uit het innovatie werkveld, bood het congres ook volop ruimte voor het pitchen van innovaties, het ophalen van vragen en natuurlijk: netwerken.

De Video Assistant Referee, kortweg VAR, mag gezien worden als een Nederlandse uitvinding. De KNVB heeft hierbij vanaf het begin het voortouw genomen om de videoscheidsrechter ook internationaal in het voetbal te laten integreren. Giel Kirkels, aanvoerder kennisontwikkeling en innovatie bij de KNVB, heeft de diepe overtuiging dat voetbal over vijftig jaar niet meer wordt gespeeld zoals we dat nu kennen. Tijdens het Sport Innovatie Congres op 7 oktober gaat Kirkels graag het gesprek aan om de VAR verder te ontwikkelen om het voetbal toekomstbestendig te maken.

Dit weekend maakt golfer Joost Luiten kans om na 2013 en 2016 de KLM Open opnieuw te winnen. Hij weet als geen ander dat bij zijn sport veel meer komt kijken dan alleen balgevoel, materiaalkeuze en de juiste techniek. Golf is volgens sportpsycholoog Frank Bakker, die samen met Raôul Oudejans het boek Sportpsychologie schreef, bij uitstek een sport waar het trainen van mentale vaardigheden het verschil kan maken. “Bij golf heb je alle gelegenheid om over alles na te denken wat niet werkelijk bij je taak hoort – en zie dat maar van je af te zetten.”

Bij wielerploeg Team Jumbo-Visma is innovatie en onderzoek een belangrijk onderdeel van de filosofie geworden. De ploeg toont daarmee in zekere zin de Nederlandse mentaliteit: wie klein is moet slim zijn. Qua budget is de wielerploeg zeker niet de grootste in het peloton, maar op het gebied van innovatie doet de ploeg voorin mee. Dat blijkt ook tijdens de Vuelta die nu in volle gang is. Embedded scientist Gerard Rietjens, die ook spreker is tijdens het Sport Innovatie Congres op 7 oktober, is de eerste week met de ploeg mee om de Ronde van Spanje te gebruiken als testlab voor de Tour de France van volgend jaar.

Elis Ligtlee wordt het boegbeeld van een programma dat de KNWU medio september start om grensoverschrijdend gedrag in de wielersport tegen te gaan. De Olympisch kampioene keirin van 2016, die zelf ook te maken kreeg met ongewenst gedrag, gaat lezingen geven bij wielerclubs over een gezonde sportcultuur. Ze vindt het daarbij belangrijk om voorlichting te geven over waar wielrenners terecht kunnen met problemen. Voor Ligtlee was dat tijdens haar carrière ook een vraag.

Rotterdam wil voorloper zijn met de ontwikkelingen van esports. Sinds begin dit jaar is esports ook onderdeel van het sportbeleid geworden van de gemeente Rotterdam. De gemeente Rotterdam gaat gaming namelijk gebruiken om op de breedtesport en het verenigingsleven te laten verrijken met esports. Door die ambities heeft het ministerie van VWS Rotterdam al tot living lab voor esports benoemt. Tijdens het EsportsX event op 18 oktober zal wethouder Sven de Langen zijn diepe overtuiging delen dat esports maatschappelijke kansen bieden voor een gemeente. "Ik wil de twee werelden samenbrengen."

In de Tour de France rijden op dit moment renners van de Deceuninck-Quick-Step en Bora-Hansgrohe wielerploegen met een feloranje gekleurde sensor op hun helm. Dit kleine apparaatje van fietsmerk Specialized kan een grote bijdrage leveren aan de veiligheid op de fiets voor vooral amateurrenners. De sensor, die de naam ANGi heet, is namelijk een livetracker met valdetectie. Bij een crash op de openbare weg stuurt deze innovatieve oplossing een seintje naar het thuisfront.

In het vorig jaar gesloten Nationaal Sportakkoord is inclusief sporten een belangrijk speerpunt. Bij de ondertekening van het Sportakkoord gaf minister Bruno Bruins van VWS al aan waarom: “Ik sta voor lol in sport. Ik wil dat iedereen dat moet kunnen ervaren.” Het platform Uniek Sporten van het Fonds Gehandicaptensport speelt een prominente rol in de uitvoering van dit deelakkoord. Bovenal ziet VWS in de lokale sportakkoorden een grote kans om inclusief sporten ter tafel te brengen.

Frank van Eekeren is door de Haagse Hogeschool per 1 augustus aangesteld als de lector van het nieuw te vormen en ontwikkelen lectoraat ‘Impact of Sport’. Het doel van dat lectoraat is te onderzoeken hoe de maatschappelijke impact van sport kan worden vergroot, vooral in gemeenschappen met een hoge diversiteit. De wijk rond de Haagse Sportcampus zal daarom als het eerste onderzoeksgebied worden gebruikt. Van Eekeren zal het lectoraat in Den Haag combineren met zijn werk als onderzoeker, adviseur en docent aan het departement Bestuurs- en Organisatiewetenschap (USBO) van de Universiteit Utrecht. "Ik kan niet wachten om te beginnen."

"U bent de prefrontale cortex voor mensen met een beperking", zei Erik Scherder afgelopen maandag bij een bijeenkomst van Uniek Sporten voor ruim negentig beweegconsulenten uit heel Nederland. Met die metafoor doelde de hoogleraar neuropsychologie van de VU op het deel van het brein dat voor het nemen van beslissingen en nieuwe initiatieven zorgt. "Zo is het echt, want zij zijn de initiator en motivator om te gaan sporten voor die mensen." Scherder is een bekend pleitbezorger van het levensbelang van bewegen voor een gezond stel hersenen. Toch merkt hij dat de wetenschappelijke inzichten die dat bewijzen, nog onvoldoende worden omarmd. Ook niet in het Nationaal Sportakkoord.

Net als andere sportbonden heeft de KNLTB te maken gehad met teruglopende ledenaantallen. De echte oorzaak van die ontwikkeling ligt vaak veel genuanceerder dan valt op te maken uit absolute aantallen, meent Robert Jan Schumacher (directeur dienstverlening KNLTB). De tennisbond besloot daarom te investeren in een datasysteem om verenigingen op vier niveaus meer inzicht te geven in leden bij de eigen vereniging, maar ook in vergelijking tot andere clubs in de buurt. "We kunnen clubs nu veel directer en structureler adviseren."

De grote opgave voor de sport op het thema duurzaamheid is het meekrijgen van sportverenigingen in het verduurzamen van sportaccommodaties. Die uitdaging vraagt om een gedragsverandering van betrokken partijen. Tijdens de Kennisdag Sport en Duurzaamheid, die de vereniging Sport & Gemeenten organiseert op 23 mei, zal gedragswetenschapper Reint Jan Renes daarom inzicht geven in de psychologie die bij de duurzame transitie komt kijken.

Datamarketing wordt in onze digitale samenleving een steeds grotere factor. De sport kan daarin niet achterblijven. Een groot aantal bedrijven, sportclubs en bonden maken op verschillende niveaus al gebruik van data. Voor een ander deel van de sportorganisaties is data vooral nog een woord op zich en is het nog te complex om mee aan de slag te gaan. "Data is geen hype, het is een fundament", zegt datamarketingspecialist Peter Sprenger (CEO Techonomy). Maar wat moet je daar als sportbestuurder vanaf weten? We stelden Sprenger vijf vragen over datamarketing voor sportorganisaties: van kansen tot de AVG.

Duurzaamheid is binnen de sport een steeds belangrijke thema geworden. De helft van de sportambtenaren van gemeenten noemt duurzaamheid bij de belangrijkste thema’s in het lokale sportaccommodatiebeleid. Om alle betrokken partijen van gemeenten tot sportclubs hierover goed te informeren, organiseert Vereniging Sport en Gemeenten met medewerking van Vereniging Nederlandse Gemeenten, de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en Bouwstenen voor sociaal op 23 mei de Kennisdag Sport en Duurzaamheid. Dagvoorzitter Selina Roskam (RVO.nl) neemt alvast een voorschot op de inspirerende bijeenkomst.