Door Pieter van der Meer

“Ontwikkeling en vernieuwing leidt altijd tot weerstand”, zegt conceptontwikkelaar Gea Groenendijk. “Weerstand is noodzakelijk als je wat wil veranderen. Verandering gaat met pijn gepaard, daar moet je door heen. Anders blijf je stilstaan.” Dat is in de sportsector, die zij goed van binnen kent, goed te zien. “Vernieuwing van de georganiseerde sport gaat langzaam, terwijl met dalende ledenaantallen de noodzaak tot verandering niet duidelijker kan.” Met haar boek en podcastserie ‘Help, ik moet mij ontwikkelen’ geeft zij aan de hand van haar eigen expertise en ervaringen, die van experts en opgebouwd vanuit een wetenschappelijk kader de ingrediënten voor verandering van organisaties en sectoren.

De huidige coronamaatregelen raken de sport op vele vlakken. Vooral sportverenigingen merken de gevolgen van de gedeeltelijke lockdown die onlangs werd afgekondigd: wedstrijden zijn uitgesloten, publiek is niet welkom en volwassenen kunnen niet in teamverband trainen. Sportkantines blijven daarnaast voorlopig ook nog gesloten. Om sportclubs te compenseren voor de financiële schade die gepaard gaat met deze coronamaatregelen, trekt het kabinet nu 60 miljoen euro uit voor een sport-specifiek steunpakket voor de periode 1 oktober tot 31 december 2020.

De coronacrisis is voor veel bedrijven in de sport al spannend en onzeker, dat geldt zeker voor innovatieve startups. Tegelijkertijd kun je juist daar de creativiteit vinden die nu nodig is. Picoo is daar een goed voorbeeld van. Het bedrijf achter dit interactieve speelgoed timmert sinds 2016 hard aan de weg in met name de onderwijs- en recreatiesector. Toen geplande demo’s op scholen niet door konden gaan moest het roer deels om. De kansen die oprichter Iris Soute zag op het gebied van inclusie en bewegend leren, werden daarom extra benut.

De ‘gedeeltelijke lockdown’ die vanaf woensdag 14 oktober 22.00 geldt, zal ook in de sport te merken zijn. Met de nieuwe coronamaatregelen die tijdens de persconferentie dinsdag bekend werden gemaakt, blijft de sport weliswaar open maar met grote beperkingen voor vooral teamsporten. Sport is namelijk alleen nog mogelijk op anderhalve meter afstand en in groepjes van vier. Daarnaast worden ook alle competities stilgelegd. In sportscholen en andere binnensportlocaties mag met maximaal dertig mensen tegelijk worden gesport.

Als trainers het naar hun zin hebben dan zorgen zij ook voor meer plezier bij sporters. Dat is de missie van het project Proeftuinen Clubkadercoaching, waar het afgelopen jaar door 7 gemeenten en 8 sportbonden mee is gestart. De clubkadercoaches zijn bij 56 verenigingen aan de slag gegaan met het versterken van het technisch kader. Ondertussen hebben 114 gemeenten zich met interesse in het project gemeld bij projectleiders Roel van der Weide en Jens van der Kerk. Daarom wordt een tweede ronde in tien gemeenten gestart, waarbij de focus nadrukkelijk ligt op het inbedden van de clubkadercoach in lokaal en landelijk beleid.

De aanscherping van de coronamaatregelen hebben grote gevolgen voor de sport. In een persconferentie maakten premier Mark Rutte en minister van VWS Hugo de Jonge namelijk bekend dat vanaf dinsdag 18.00 uur sportwedstrijden niet meer met publiek worden gespeeld. Daarnaast werd ook aangekondigd dat de sportkantines gesloten blijven. Deze maatregelen zullen in ieder geval voor de komende drie weken gelden.

De roep om meer aandacht voor het belang van sport en bewegen lijkt in Den Haag gehoord. Uit de op Prinsjesdag gepresenteerde Miljoenennota komt namelijk duidelijk naar voren dat het kabinet de maatschappelijke betekenis van sport erkent. Opvallend is ook de focus op preventie en gezondheid in de begrotingsplannen. NOC*NSF reageerde al verheugd op de plannen, maar waarschuwt tegelijkertijd voor een moeilijk jaar voor de sport en vraagt daarom om passende steun voor de sportsector.

Op Prinsjesdag presenteerde de Nederlandse Sportraad een nieuw werkprogramma met als titel ‘Sport in het systeem’. Met dit programma voor 2021-2024 gaat vier jaar na de oprichting van de raad een nieuw tijdperk in. De NLsportraad geeft in het programma aan dat het “de potentie van de sport nog beter wil benutten door de positie te verhelderen, transparant te werk te gaan en betekenisvolle adviezen te leveren”. Bij die adviezen staan het systematisch mogelijk maken van sport en het vergroten van de maatschappelijke betekenis van sport centraal.

Maandag 14 september wordt op Papendal de NOC*NSF Verenigingsconferentie gehouden. Tijdens deze dag komen vertegenwoordigers van alle bonden bijeen om verder te praten over de 'Veranderagenda Vereniging 3.0'. Als lid van die vereniging ziet de KNVB dit als een uitgelezen kans om de strategie en organisatie van de hele sportsector en NOC*NSF in het bijzonder te bespreken. Jan Dirk van der Zee (directeur amateurvoetbal KNVB) en Sjors Brouwer (Strategisch adviseur bestuur en directie KNVB) geven een voorzet op die discussie. "Het systeem in de sport moet anders."

Zoals veel andere sportbonden is ook de KNHB al langer bezig om ongebonden sporters te bereiken met ander aanbod. De hockeybond heeft samen met verenigingen bijvoorbeeld al de vorm Hockey7’s ontwikkeld. Door al het andere aanbod nu onder de paraplu ‘flexhockey’ te plaatsen wil de bond nog meer inzetten op flexibele vormen. De afgelopen coronaperiode heeft de KNHB aangegrepen om verenigingen te overtuigen mee te gaan in die vernieuwingsslag. Met resultaat, zag Frank van Barneveld (senior medewerker doelgroepen KNHB): “Corona heeft verenigingen nog meer in beweging gebracht.”

In de vijfde aflevering van de Sport & Samenleving Podcast van Team Sportservice zijn Anneke van Zanen-Nieberg (voorzitter NOC*NSF) en Hugo van der Poel (direteur Mulier Instituut) de gasten. Van Zanen gaat in het gesprek met Lennart Booij uitgebreid in op de visie van NOC*NSF op breedtesport.