Een heksenjacht in de atletiek

Ik kan me nog wel eens kwaad maken over onrecht in de sport. Ik vond het als jonkie al schandalig als mijn twee favoriete clubs (dat kon toen nog) Feyenoord en Ajax werden benadeeld door de scheidsrechter. Met de VAR is dat nagenoeg voorbij, wel een beetje jammer trouwens…

Veel later heb ik me meerdere malen zacht gezegd geïrriteerd over de straffen na aangetoond dopinggebruik. Ik heb niets tegen het principe ‘zonde en straf’, maar wel over de manier waarop deze wordt uitgevoerd. Er is nogal eens sprake van klassenjustitie. Een sporter met een ‘zware’ advocaat komt eerder weg met vrijspraak of een kortere straf dan een arme sloeber.

Een pregnant voorbeeld van dat laatste: een badmintonner in de onderste regionen van de eredivisie onderging een dopingcontrole waarbij de controleur open liet wie van het team zou plassen. De man die zich opwierp als ‘slachtoffer’ was zich van geen kwaad bewust. Hij werd toch betrapt omdat hij (realiseerde hij zich later) een week ervoor één jointje had gerookt. Badmintonbod NBB sprong niet voor hem in de bres en dus kon dopingbestrijder Herman Ram (oud-directeur NBB) hem de volle twee jaar schorsing opleggen.

Hypocrisie

En als het om wielrennen gaat is er nogal eens sprake van hypocriet gedrag. In de loop van de tijd zijn er heel wat wielrenners tegen de lamp gelopen. De een heeft er zijn leven lang last van, de ander krijgt een mooie positie bij een ploeg en/of bij de media. Misschien wat extreem, maar ik vind dat de echte boosdoeners in het wielrennen (of een andere sport) nooit meer zouden mogen werken in hun eigen tak van sport.

Maar het kan nog een stevige graadje erger. Echt kwaad werd ik een tijdje geleden toen de in Zwitserland gevestigde atletiekbond IAAF de Zuid-Afrikaanse Caster Semenya verplichtte om testosteron verlagende medicijnen te slikken. Haar hoge testosteronspiegel zou zorgen voor een ‘onsportieve strijd’. De verplichting betrof de afstanden 400 meter tot en met de Engelse mijl (1609,344 meter). Semenya weigerde en stapte naar de rechter. Een Zwitserse rechtbank heeft inmiddels de straf opgeschort.

"Dat een sportbond een zekere macht heeft is niet onredelijk. Maar als het gaat om de integriteit van het lichaam zou een sportorganisatie geen enkel recht mogen hebben"

Semenya vs. Ellen van Langen

Waren de tijden van de Zuid-Afrikaanse zo exceptioneel dat er inderdaad reden was om iets aan haar hormoonspiegel te doen (stel dat dat wettelijk zou mogen)? Het antwoord is ontkennend. Zie vooral de vergelijking met ‘onze’ Ellen van Langen:

  • 1982 (Barcelona) olympisch goud voor Ellen in 1.55.54
  • 2012 (Londen) zilver voor Caster Semenya in 1.57.23

Ze kreeg later alsnog de gouden medaille nadat de oorspronkelijke winnares, Maria Savinova uit Rusland, op doping was betrapt.

  • 2016 (Rio de Janeiro) goud voor Semenya in 1.55.28

Veertien jaar na Ellen’s gouden plak, was de tijd van Semenya dus nauwelijks sneller.

Integriteit

Dat een sportbond een zekere macht heeft is niet onredelijk. Maar als het gaat om de integriteit van het lichaam zou een sportorganisatie geen enkel recht mogen hebben. Ondanks de voorlopig gunstige ruling voor Semenya is het nog niet voorbij. IAAF: "Wij blijven op ons standpunt staan dat we een zo eerlijk mogelijke competitie willen. Daarin past deze maatregel. Vrouwelijke atleten met een van nature hoge testosteronwaarde hebben een voordeel. Internationaal sporttribunaal CAS heeft ons eerder in het gelijk gesteld. Indien nodig zullen we daarom in beroep gaan tegen de uitspraak van de Zwitserse rechters."

Ongelijkheid

Is eerlijke sport mogelijk? Wel qua regels, maar niet als het om het lichaam gaat. Semenya heeft beslist een voordeel met haar hoge testosteronspiegel. Het zij zo. Het is ook niet fair als een basketballertje van 1.95 het moet opnemen tegen de 2.29 meter lange Yao Ming. En als ik naar de parasporters met hun bladeskijk, heb ik ook zo mijn bedenkingen.
Ik blijf hoe dan ook achter Caster Semenya staan. Mijn oproep aan mijn oude held Sebastian Coe, de IAAF-voorzitter die in de jaren 80 een fenomeen was als middenafstandsloper, is dan ook: "Seb, toon je hart, stop met deze heksenjacht en ga weer normaal doen!"

Foto: CP DC Press / Shutterstock.com