In het vorig jaar gesloten Nationaal Sportakkoord is inclusief sporten een belangrijk speerpunt. Bij de ondertekening van het Sportakkoord gaf minister Bruno Bruins van VWS al aan waarom: “Ik sta voor lol in sport. Ik wil dat iedereen dat moet kunnen ervaren.” Het platform Uniek Sporten van het Fonds Gehandicaptensport speelt een prominente rol in de uitvoering van dit deelakkoord. Bovenal ziet VWS in de lokale sportakkoorden een grote kans om inclusief sporten ter tafel te brengen.
Lol in sport is de dwarsdoorsnede in het Sportakkoord, legt Joëlle Staps (directeur Sport bij VWS) uit. "Dat moet voor iedereen gelden. We hebben gezien dat bepaalde groepen extra hulp nodig hebben om te gaan sporten. Daarom hebben we gekeken naar wat zij nodig ze nodig hebben. Zijn het fysieke drempels die zij ervaren? Is het vervoer een probleem? Of staan clubs niet voor iedereen open? We maken geld vrij om al die drempels weg te nemen."
De redenen om niet te gaan sporten, kunnen volgens Staps per doelgroep verschillen. Toch is het niet kunnen betalen van abonnementsgeld of sportmaterialen een vaak genoemde drempel. "Wij vinden dat financiële drempels om te kunnen gaan sporten voor geen enkele persoon mag bestaan. Daar hebben we al het Jeugdsportfonds voor en andere gemeentelijke regelingen. Dat kan net een voorziening zijn waardoor iemand gaat meedoen in de maatschappij."
Als het om gehandicaptensport gaat speelt het platform Uniek Sporten van het Fonds Gehandicaptensport een belangrijke rol in de uitvoering van het beleid voor inclusief sporten in het Sportakkoord. Nike Boor, directeur van het Fonds Gehandicaptensport, gaf in een interview met het Sport & Strategie vakblad (editie 2-2019) aan dat hij die rol als een blijk van erkenning ziet. "Als Uniek Sporten zijn potentie kan waarmaken, kan het uitgroeien tot een fantastisch vliegwiel voor gelijkwaardigheid en inclusie. Hetgeen er zelfs toe kan leiden dat Fonds Gehandicaptensport niet langer nodig is. Persoonlijk vind ik al langer dat het Fonds zich in 2030 overbodig moet hebben gemaakt. Dan moet de sportparticipatie van gehandicapte sporters op hetzelfde niveau gekomen zijn als die van niet-gehandicapten. Dus heb je ook geen speciale organisaties meer nodig om dat te bewerkstelligen."
"Als Uniek Sporten zijn potentie kan waarmaken, kan het uitgroeien tot een fantastisch vliegwiel voor gelijkwaardigheid en inclusie"
Behalve in het bereiken van de mensen met een beperking ziet Staps in Uniek Sporten ook een belangrijke functie weggelegd in het ontsluiten van het sportaanbod. "Uniek Sporten helpt om inzichtelijk te maken waar blinde vlekken zijn. Daardoor kunnen we kijken waar we voor meer aanbod moeten zorgen. Daar spelen we op in met lokale sportakkoorden." Op lokaal niveau ziet Staps de gesprekstafels die nu ontstaan, als de ideale gelegenheid om het onderwerp inclusief sporten ook ter sprake te brengen. "We willen dat gemeenten en sportaanbieders met elkaar in gesprek gaan over de behoeften, de ambities, en knelpunten of problemen. De inhoud verschilt per gemeente, maar overal speelt het vraagstuk rondom inclusief sporten."
Sportclubs worden vanuit het Nationale Sportakkoord op verschillende manieren gestimuleerd om zich open te stellen voor nieuwe doelgroepen, zegt Staps. "Als clubs gaan investeren in hun accommodaties en zorgen dat die toegankelijk zijn voor mensen met een beperking dan krijgen ze extra subsidie. Dat is een trigger: als je toch je accommodatie aanpakt doe het dan meteen goed en neem de toegankelijkheid dan ook gelijk mee."
De tweede regeling is gericht op het opleiden van trainers en begeleiders om nieuwe doelgroepen te kunnen bedienen op het sportpark. "Op die manier richt je je als club niet alleen op de huidige leden en competitie. In onze ogen staat een open vitale club ook open voor de vraag: in wat voor gemeente opereer ik eigenlijk? En welke groepen bewegen zich hier en waar zouden we wat voor kunnen betekenen?"
Daarnaast noemt Staps nog de microbudgetten die vanuit het Sportakkoord beschikbaar zijn voor clubs om materialen aan te schaffen om inclusief sporten mogelijk te maken. "Laatst was ik bij een tafeltennisclub en daar hadden ze een andere tafel nodig om het aan te bieden voor rolstoelers. Met een microbudget kunnen ze dan een aanvraag doen bij NOC*NSF om tafeltennis ook voor hen mogelijk te maken." Die regeling bestond al in het dit jaar afgesloten programma Grenzeloos Actief en wordt nu in het Sportakkoord doorgetrokken.
Grenzeloos Actief heeft volgens Staps veel opgeleverd in het bewustzijn dat mensen met een beperking extra aandacht verdienen bij sport. "Dat is heel erg wijd verbreid. Dat zie je bij wethouders en bij verschillende takken van sport. De integratie van valide en minder valide sport heeft daar zeker aan bijgedragen." Dat heeft de ambitie voor het deelakkoord inclusief sporten ook verbreed. "Grenzeloos Actief hadden we heel specifiek op mensen met een beperking gericht, maar er zijn meer mensen met een afstand tot sport. Denk bijvoorbeeld aan ouderen en nieuwe Nederlanders. Wij moeten zorgen dat die doelgroepen ook bediend worden en dat daar kennisuitwisseling over plaatsvindt."
Het hele interview met Nike Boor over gehandiaptensport en inclusieve sport teruglezen? Bestel Sport & Strategie editie 2-2019 dan als los nummer.
