Zonder hulp dreigt de helft van de sportverenigingen in Nederland te verdwijnen. De alarmerende waarschuwing is afkomstig van Mohammed Mohandis, lid van de PvdA in de Tweede Kamer. "Dat zeg ik niet. Ik spreek allerlei onderzoeken na", aldus zijn toelichting. "NOC*NSF zei al eerder dat als we niets doen, vijftig procent in de problemen komt. Nader onderzoek van Mulier Instituut heeft het over zeventien procent, die in acute problemen komt binnen enkele jaren. RVVB (register van verenigingsbestuurders) zegt twintig procent. Dat is dus heel erg."
Als recent voorbeeld van de situatie attendeert hij op het opheffen van het zwembad De Pals in Westervoort, een dorp in de omgeving van Arnhem. "Dat is begin april gesloten. Dan vallen er ook verenigingen om die actief zijn in dat zwembad. Daar lees je nergens wat over. Of je moet gaan googelen. Dan kom je bij lokale artikeltjes. Ik heb het ook aan de minister gevraagd. De sportinfrastructuur staat onder druk. Het kabinet heeft geen beeld en grip op waar een zwembad of sportvereniging omvalt. En dat is het meest pijnlijke."
Volgens Mohammed Mohandis hebben met name energie intensieve gebouwen als zwembaden problemen met het voldoen van de energierekeningen. "Maar je ziet ook dat verenigingen met een eigen accommodatie meer problemen ervaren. Die moeten verduurzamen. Die hebben te maken met meer verantwoordelijkheden. Die hebben al genoeg te doen. En dan komt er nog eens de hele verduurzaming bij."
Daarnaast constateert hij ook een verschil per regio. "Het valt me op dat verenigingen extra kwetsbaar zijn in gebieden die dun bevolkt zijn. Denk dan aan de dorpen. Je kan daar al te maken hebben met dat er geen buslijn is. En met vergrijzing. Jongeren, die naar de grote stad trekken. Daar zijn ze kwetsbaar in combinatie met alles wat erop hun afkomt aan nieuwe uitdagingen. Neem energie, extra verantwoordelijkheden rond sociale veiligheid, enz. En verder in de steden bij sportverenigingen in hele kwetsbare wijken. Die zijn vooral bezig om jongeren erbij te houden. De ouders te betrekken bij een sport van hun kinderen. Die voelen die extra energiebelasting echt wel als een soort druppel."
De sportsector worstelt ook nog eens met de consequenties van de inflatie. "Dat zie je ook in het onderzoek", aldus de reactie van Mohandis. "Op zoek naar extra inkomsten, hebben de verenigingen de neiging de contributie te verhogen. Maar dat durven ze eigenlijk niet, want het verhogen van de contributie is per definitie kwetsbaar. Elke euro erbij betekent het verlies van een lid. Het wordt dan te duur om te sporten."
Vanwege de vele problemen deed de PvdA vorig jaar, gesteund door een meerderheid in de Tweede Kamer, al een voorstel om sportverenigingen de winter door te helpen. "Dat is onvoldoende gelukt. Die steun is wel toegezegd, maar die komt nu pas een beetje op gang begrijp ik. Nu pas! Praten we al over het voorjaar. Het is bijna zomersteun in plaats van wintersteun. Voor sommige sportvoorzieningen komt het op tijd, voor andere te laat." Zoals het zwembad in Westervoort. "Ook in de toekomst moeten alle kinderen een zwemdiploma kunnen halen. Maar als we het laten gebeuren dat een zwembad omvalt, en dat niemand zich hiervoor verantwoordelijk voelt, faalt de overheid op dit beleid, want gemeenten en ministerie kunnen niet naar elkaar wijzen.."
"Eigenlijk willen wij in de sportwet een soort zorgplicht voor de gemeente dat er een minimaal aantal sportvoorzieningen en accommodaties zijn in een gemeente. Dat is er nu niet"
Alles tezamen inspireerde de PvdA tot het samenstellen van een actieplan met een aantal voorstellen om de sport waar nodig structureel te ondersteunen. "Bij een debat heb ik het overhandigd aan Conny Helder (minister van sport)", memoreert hij, al bijna zes jaar lid van de Tweede Kamer. "En ik heb erbij gezegd, dat er zoveel maatregelen belangrijk zijn, maar één van de allerbelangrijkste is dat de overheid bij minimaal vijftig procent van de verenigingen gaat helpen. Met onder meer die hoge rekening, die in sommige gevallen van 20.000 naar 60.000 euro is gegaan. En de rekening gaat echt niet meer omlaag. Sommige verenigingen zijn nu hun reserves aan het opmaken." De officiële reactie van het kabinet op het plan hoopt hij nog voor de zomer te vernemen. "Ik ben heel benieuwd wat ze gaan doen en wat ze gaan overnemen."
Daarnaast wil de PvdA dat in de wet wordt opgenomen dat iedereen toegang moet hebben tot sport. "Wij hebben drie hoofdlijnen’, verduidelijkt Mohandis. ‘Eén is de toekomst bestendigheid. Daar doen wij allerlei voorstellen voor. Het tweede is de verduurzaming, met daarvoor allemaal voorstellen. En de derde hoofdlijn is de wet. De Tweede Kamer wil een Sportwet. Er is nu geen wettelijke basis voor de sport. Wij willen dat al een paar jaar maar het gebeurt niet. Dus wat heb ik nu gedaan? Ik heb een aanzet gemaakt hoe zo’n wet eruit kan komen te zien."
Om het simpel te houden, vergelijkt hij (trouwens woordvoerder namens de PvdA voor sport en gezondheid) de sportwet met die voor bibliotheken. "Voor bibliotheken hebben wij geregeld dat het een publieke voorziening is in het land. Bibliotheken moeten toegankelijk zijn voor iedereen. Als wij een sportvoorziening een publieke voorziening vinden, dan moeten die toegankelijk zijn. Eigenlijk willen wij in de sportwet een soort zorgplicht voor de gemeente dat er een minimaal aantal sportvoorzieningen en accommodaties zijn in een gemeente. Dat is er nu niet."
"Als sportverenigingen omvallen, neem het zwembad in Westervoort als voorbeeld’, zo vervolgt hij, ‘dan voelt niemand zich verantwoordelijk om het zwembad overeind te houden, omdat het geen overheidstaak is. Daar ben ik het niet mee eens. Het moet wel een overheidstaak zijn om voldoende sportvoorzieningen overeind te houden. Daar komt het in feite op neer als je het samenvat’, besluit Mohandis, eerst van 2012 tot 2017 in de Tweede Kamer en weer ingetreden sinds juni 2022. ‘In die vijf jaar ben ik werkzaam geweest in het mbo-onderwijs. Ik ben ook nog twaalf jaar gemeenteraadslid geweest in Gouda", verduidelijkt hij.
Foto: Twitter / Mohammed Mohandis
Lees ook:
