De generatie van '78 over het leven na topsport

Een driegesprek met Rudmer Heerema, Merijn Zeeman en Pieter van den Hoogenband (deel 2)

Behalve hun leeftijd en een topsportverleden delen Rudmer Heerema, Merijn Zeeman en Pieter van den Hoogenband ook een uitgesproken kijk op belang en functie van (top)sport. In SX, het kantoor van sportmarketingbureau Triple Double in Eindhoven, spraken ze over het voorbije sportjaar, ieders vak en de belangrijkste sporttopics in deze tijd van corona. In deel 2 van een drieluik: het leven na hun topsportcarrière.

In deel 1 van dit interview uit het vakblad vertelt Rudmer Heerema dat hij als topzwemmer de Olympische Spelen van Atlanta 1996 niet haalde doordat hij bij het bankdrukken zijn ribben afscheurde.

Heerema moest zich na 'de rib' ineens oriënteren op een carrière buiten het zwembad. Dat werd de politiek. "Ik was altijd al een enorme fan van Erica Terpstra en heb mijn hele leven op haar gestemd. Na de rib kwam ik haar een keer tegen in een zwembad, en ze zei: …"

Van den Hoogenband: "… kanjer!"

Heerema: "… 'Wil je niet een keer komen kijken in Den Haag? Volgens mij is dat wel wat voor jou.' Toen ben ik een dag met haar meegelopen. Zo is de basis gelegd voor mijn politieke carrière. Het is altijd mijn streven geweest net zo te worden als Erica. Niet qua persoonlijkheid of uitstraling, wel qua impact voor de sport. Ik hoor steeds vaker: 'Vroeger hadden we Erica, nu hebben we jou.' Dat vind ik waanzinnig gaaf om te horen, daar ben ik eerlijk in. Ik spreek Erica nog steeds. Ze is politiek niet meer actief, maar nog hartstikke scherp. Denkt mee, geeft kritiek en probeert me altijd te helpen als ik weer een idee of plan voor de sport heb."

Politiek en topsport

Op de Haya van Somerenstichting, het VVD-opleidingsinstituut voor politiek talent, werd hij geschoold in het politieke werk. In 2006 kwam hij namens de VVD in de gemeenteraad van Alkmaar, in 2013 maakte hij zijn entree als Tweede Kamerlid.

Zeeman: "Ik dacht eerst: Doe normaal. Wie gaat er nu op zijn 28ste de politiek in? Dat vond ik nogal suf! Maar hij begon al snel naam te maken, ik las interviews met hem in het Noordhollands Dagblad. Toen Rudmer in de Tweede Kamer kwam, had hij er eerst nog een portefeuille bij. Van de partij moest hij laten zien dat hij zich ook in een dossier kon vastbijten dat niet zo dicht bij hem zelf lag."

Heerema: "Dat was natuur en dieren. Een portefeuille die toen nog ver van me af stond."

Zeeman: "Politiek is net topsport: je wordt niet zomaar olympisch kampioen en je komt niet zomaar in de Tweede Kamer. Rudmer heeft zich echt een weg naar boven gebaand en heeft daar keihard voor gewerkt. Dat vind ik hartstikke mooi. Ook omdat hij zijn oorsprong, de sport, trouw is gebleven en vanwege de toewijding waarmee hij zich inzet."

Heerema: "Volksvertegenwoordiger zijn betekent voor mij: vanuit een team met gelijkgestemden in mijn fractie iets moois doen voor de maatschappij. Mijn taak is te vechten voor meer ruimte en meer geld voor de sport. En dat is wat ik elke dag probeer te doen."

Inspiratie

De drie zijn inmiddels gestegen tot de top van de Nederlandse sport. Zeeman als directeur van de beste wielerploeg ter wereld. Heerema staat in Tweede Kamer en daarbuiten te boek als ‘mister sport’. In 2016 wist hij 10 miljoen euro extra los te peuteren voor de topsport en hij mocht het regeerakkoord schrijven met 25 miljoen extra investeringen in topsport, bonden en evenementen. Dit jaar kreeg hij samen met Michiel van Nispen (SP) voor elkaar dat scholen in het primair onderwijs voortaan wettelijk verplicht zijn om minimaal twee uur gym per week te verzorgen.

Van den Hoogenband stond na zijn actieve carrière eerst aan de basis van de Topsport Community, een organisatie die topsport, bedrijfsleven en wetenschap bijeenbrengt en wil laten profiteren van elkaars mogelijkheden en middelen. In 2013 was hij directeur van het Europees Jeugd Olympisch Festival in Utrecht, in 2018 werd hij chef de mission van de Nederlandse olympische ploeg die volgend jaar in Tokio de strijd aanbindt met de rest van de wereld.

Daar kan hij zich nu al op verheugen. "Ik heb natuurlijk het olympisch virus in me. Als jongetje keek ik met open mond naar de Spelen van Seoel. Naar Anthony Nesty, die mijn grote held Matt Biondi versloeg. Nesty kwam uit Suriname – als hij dat kon, dan moest ik dat als Nederlander toch ook kunnen? In 1996, mijn makker hier moest afhaken, zag ik Michael Johnson met zijn gouden schoentjes en Muhammad Ali het vuur ontsteken. De Olympische Spelen hebben absurd veel impact voor iedereen die van sport houdt, speciaal als je jong bent. Wat ik onze atleten probeer mee te geven, is 'inspire a generation'. Dat was in Londen een mooie slogan en daar draait het voor mij ook om: voorbeeld en inspiratie zijn voor de jeugd na ons."

Zeeman: "Het is een heel goede zet van NOC*NSF geweest om Pieter als chef te vragen. Of je nu volleyballer, mountainbiker of marathonloper bent, als Pieter je met die big smile succes wenst, dan doet dat iets met je. Omdat iedere sporter weet: Hij heeft dezelfde weg afgelegd. Hij weet wat nodig is om hier te komen, hij kent de spanning. Als iemand inspireert, dan is dat Pieter! Door er samen met hen te zijn, door zijn persoonlijkheid en zijn bescheidenheid."

Kwaliteit

De drie onderhouden geen intensief contact, maar hebben een sterke band. Ze treffen elkaar meestal bij wedstrijden, evenementen en congressen. Af en toe appen ze, om bij te blijven over ieders privéleven, of om elkaar een boek, een film of een interview te tippen.

Heerema: "Vorig jaar ben ik drie dagen met Jumbo-Visma mee geweest in de Tour. Zaten Merijn en ik een hele dag met elkaar in de auto. Ging-ie vertellen wat er ging gebeuren en hoe de etappe zou eindigen. Klopte ook nog, dat vond ik helemaal bijzonder."

Van den Hoogenband: "Het is niet op toeval gebaseerd dat Merijn is geworden wie hij is, maar puur op kwaliteit. Als ik hoor wat hij doet op het gebied van talentontwikkeling, wat hij leest, wat zijn bronnen en inspiratie zijn, chapeau! Rudmer van hetzelfde laken een pak. Als ik zie wat hij voor de sport uit het vuur sleept, ben ik trots op onze band. Het is zo leuk om onze ervaringen te delen en te zien hoe drie gelijkgestemden zich ontwikkelen."

Heerema: "Ik heb niet het idee dat we veel veranderd zijn. We zijn nog altijd die jonge gasten van vroeger, alleen wat opgeschoven in onze carrière. Out of the box denken, je eigen weg volgen, gestructureerd met je carrière bezig zijn, dat is wat ons bindt. En we vinden het alle drie leuk iets in gang te zetten en mensen daarin mee te krijgen."

"We zijn nog altijd die jonge gasten van vroeger, alleen wat opgeschoven in onze carrière"

Rudmer Heerema

Van den Hoogenband: "Toen in 2004 de Nederlandse olympiërs werden onthaald en gehuldigd, stond ineens Rudmer voor mijn neus, met een hele hoop kinderen."

Heerema: "Ik was toen baas van de LOOT-scholen en had langs de route 200 LOOT-kinderen als erehaag neergezet. Zodat ze van dichtbij hun helden en voorbeelden konden zien. Dat hebben we later bij elke Olympische Spelen herhaald."

Van den Hoogenband: "Op het Nationaal Coach Platform hield Merijn eens een geweldig verhaal. Hij vertelde over de analyses bij Jumbo-Visma met betrekking tot voeding, zuurstofopname et cetera, en hoe ze op basis daarvan trainingsprogramma’s ontwierpen. Maar hij zei ook, en dát vond ik zo mooi: ‘Hoe kunnen we als coaches beter de taal van atleten spreken? Want als we ze beter kennen, kunnen we ze ook beter coachen en beter laten samenwerken.’ Dat zijn aspecten die door tijdgebrek vaak blijven liggen, maar je kunt ze ook naar voren halen en er je tactiek op baseren. Hoorde je coaches in de zaal uitroepen: ‘O, wat gaaf!'"

Zeeman: "Ik vind het leuk om dingen te ontrafelen. Ergens boven hangen en je afvragen: Wat is nou echt nodig? Niet te veel in details, ik ben geen afmaker, dat is mijn zwakke punt, maar ik zet graag dingen in gang en probeer de grote lijn te bewaken. Wat ik het leukst vind, is samenwerken en delen, zodanig dat iedereen het gevoel heeft: Dit is ook van mij, hier heb ik ook aan bijgedragen."

Dit interview is eerder verschenen in het vakblad Sport & Strategie (editie 6-2020). Lees nu ook deel drie van dit drieluik, waarin de drie generatiegenoten terugblikken op 2020.

Het hele blad lezen? Bestel deze editie dan nu als los nummer.

Foto's: Orange Pictures/CC Frank Laracker