De kritische burger wil geen Olympische Spelen in de stad

Tijdens het IOC-congres in Buenos Aires zijn de kandidaten voor de Winterspelen van 2026 bekend gemaakt: Milaan, Stockholm en Calgary. Eerder dit jaar toonden nog zeven steden interesse in de Spelen, maar vier daarvan trokken zich toch terug. In een onderzoek van Playthegame.org komt naar voren dat burgercampagnes tegen grootschalige sportevenementen steeds vaker succesvol blijken.

Aan het begin van dit jaar presenteerde het IOC 'The New Norm', dat via ruim honderd aanbevelingen de organisatie van de Olympische Spelen in de toekomst moest verbeteren. De kandidaatsteden kregen meer ruimte en flexibiliteit om het bidbook te combineren met een eigen langetermijnplanning, terwijl het IOC de organisatoren diverse taken uit handen nam. Daarnaast was vorig jaar het bidproces voor de Winterspelen aanzienlijk vereenvoudigd in de hoop dat de traditionele wintersportoorden weer interesse zouden krijgen. Tegelijkertijd zou de implementatie van de 'Olympic Agenda 2020' bij de organisatie van de Spelen in Pyeongchang dit jaar de oorzaak zou zijn van een boekwinst van ruim vijftig miljoen dollar.

Van zeven naar drie kandidaten

"Het IOC heeft een bladzijde omgedraaid", verklaarde IOC-voorzitter Thomas Bach begin april, nadat zeven Nationale Olympische Comitées officieel hun interesse toonden in de Winterspelen van 2026, het hoogste aantal sinds 1988. Intussen is dat aantal teruggebracht naar drie, nadat publieke steun ontbrak in Oostenrijk en Zwitserland, de faciliteiten in Turkije onvoldoende bleken en voormalige organisator Sapporo (1972) zich na een recente aardbeving richt op 2030. Resteren Milaan, Stockholm en Calgary. De inwoners van organisator van de Spelen in 1988 kunnen in november via een referendum nog oordelen over de kandidatuur.

'Kopersmarkt'

David Owen van website Insidethegames.biz was deze week aanwezig bij de Jeugdolympiade in Buenos Aires, waar het IOC de kandidaten voor de Winterspelen bekend maakte. Owen noemt de bid voor de Winterspelen van 2026 een 'kopersmarkt'. "Langzamerhand groeit de gulheid van het IOC met steeds meer financiële tegemoetkomingen en steeds minder strenge voorwaarden. De eis van compacte spelen is verdwenen, waardoor we tot een punt komen waarop de organisatie financieel interessant kan zijn of tenminste de moeite waard is voor een stad of regio met relatief weinig risico”, schrijft de voormalig journalist van de Financial Times. "De vergadering van deze week in Buenos Aires zou het keerpunt kunnen zijn, waarna het IOC zich niet langer in de eigen voet schiet."

Mondiale protestbeweging

Dat kan insider Owen zich realiseren, maar de rest van de wereld is nog niet zover. Dennis Pauschinger en John Lauermann publiceerden deze week een samenvatting van hun onderzoek naar de mondiale protestbeweging tegen grote sportevenementen op playthegame.org. Zij inventariseerden de redenen van dertien steden om zich terug te trekken als olympisch kandidaat. Vrijwel allemaal sneuvelden zij onder burgercampagnes tegen grootschaligheid, verkwisting of het gebrek aan goed sportbestuur. Uit het onderzoek bleek, dat de critici steeds succesvolle strategieën in handen hadden om een lokale campagne te leiden, waarmee ze referenda kunnen winnen en politici op hun hand krijgen.

Gezamenlijk doel

Dat komt, volgens de onderzoekers, omdat de activitisten deze strategiemodellen via websites uitwisselen met collega’s in andere kandidaatsteden. In sommige gevallen gingen ze zelfs bij elkaar op bezoek. De socioloog Jules Boykoff noemde dit in zijn boek 'Activism and the Olympics' het 'moment of movements', als sociale en politieke organisaties elkaar plotseling vinden in een gezamenlijk doel en snel de publieke opinie veroveren. Deze beweging zal geen hervormingen in de sport eisen of een wereldwijde anti-sportevenementenstemming kweken, maar het gezamenlijk platform is net voldoende om in de eigen regio de Spelen, of een WK voetbal, tegen te houden. Uiteindelijk zullen sportorganisaties daar rekening mee moeten houden, verwachten de onderzoekers.

Onderzoek naar referenda

In aanvulling op het onderzoek van Playthegame.org wees sporthistoricus Jurryt van de Vooren op een onderzoek Wolfgang Maennig van de Universität Hamburg uit 2017, waaruit blijkt dat referenda steeds vaker met succes worden ingezet tegen een olympisch bid. Van de Vooren maakte dat voor Sportgeschiedenis.nl met deze tabel inzichtelijk:

Headerfoto: Greg Martin/ IOC Media