"Zonder Sportinnovator had Skiffa Surfclub niet bestaan", zegt Dolf van Muijen vastbesloten. Met het innovatiebudget van de Challenge Bewegen en Sport in buitenwater, kon het project dit jaar opgezet worden. Van Muijen werkte de afgelopen jaren bij hulporganisaties als het Rode Kruis en Save the Children vanuit Nederland en bij natuurrampen en in conflictgebieden. Toen hij door een burn-out thuis kwam te zitten, had hij zelfs voor zijn grote passie surfen geen energie. "Ik woon op Scheveningen, drie minuten van de waterkant, maar het lukte mij niet bij de zee te komen. Heel erg confronterend." Dat zette de fervent surfer tegelijk aan het denken. "Ik had al tien jaar een idee in mijn binnenzak om jongeren uit de binnenstad die een barrière ervaren om bij de zee te komen, te laten surfen als middel. Ik dacht altijd: dat moet iemand doen."

In coronatijd werd voor hem de noodzaak van zijn idee versterkt. "De hele surfcultuur is nogal een monocultuur van vooral witte mensen. Je zag toen dat jongeren met andere achtergronden niet betrokken werden bij het sporten en recreëren op het strand. Toen wist ik zeker dat ik iets met dat idee moest gaan doen." Zijn toenmalige compagnon Michael Vallen, die ondertussen een nieuw avontuur in Portugal is begonnen, werkte bij de Hersenstichting met jongeren met niet-aangeboren hersensletsel om ze richting werk te coachen. "Dat klikte heel erg. Zo hebben het ingediend bij Sportinnovator."

Persoonlijke doelen

Het project sloot precies aan bij de doelstelling van de challenge voor innovaties om mensen duurzaam te laten bewegen in het buitenwater. "Bij ons is dat in eerste instantie vooral kennismaken met de zee en zorgen dat je die doelgroep die daar anders niet komt bij het water krijgt. We besteden veel aandacht aan de persoonlijke doelen. We beginnen daarom elke surfles of workshop op het sociaal-emotionele vlak: Hoe zit je erbij? Voel je spanning, of heb je er juist zin in? Daarbij gebruiken we de zee als metafoor: wil je iets achterlaten of juist iets meenemen uit het water?"

Het duurzame karakter van het project zit volgens Van Muijen in meerdere opzichten. Om te beginnen al dat ze terugkerend met specifieke groepen werken. Zo ontving Skiffa Surfclub afgelopen jaar wekelijks een groep herstellend verslaafden uit safe houses vanuit de regio Westland, Den Haag en Delft. De wekelijkse ontmoeting is voor de jongeren met multi-problematiek belangrijk, ziet Van Muijen. "Ze noemen zichzelf 'fellows' en bij ons wordt dat Surffellows en zo zien ze elkaar ook echt. Ze zijn open over de uitdagingen naar elkaar en niemand heeft een oordeel over de ander. In een deelrondje komen soms best heftige dingen naar boven. Het is niet aan ons om dat op te lossen, maar het kan wel gedeeld worden."

Jongeren bij het strand betrekken

Van Muijen heeft ook niet de illusie dat die heftige problemen met twee uur surfen weg zijn. "Maar het is voor die jongeren de verbinding die ze met elkaar hebben via zo’n waterprogramma waar ze op blijven drijven, omdat ze voor het eerst iets voor zichzelf doen. Daarvoor ging het geld altijd op aan de shit of de volgende hit. Nu merken ze dat het ook fijn is om iets voor jezelf te hebben. Daar krijg je plezier van en zo bouw je een duurzame relatie op met het water." Daarnaast worden de jongeren ingezet als vrijwilliger bij events en andere clinics als schoolsurfen of lessen voor vluchtelingenkinderen. "Dan heb je twee groepen uit een kwetsbare positie die iets voor elkaar kunnen betekenen." Hij werkt ook aan een langer programma waarbij jongeren die al bereikt zijn met vrijwilligerswerk op het strand hun materiaal kunnen verdienen of kunnen sparen voor kitesurflessen. Op die manier wil Skiffa Surfclub kwetsbare jongeren bij het strand betrekken.

Meebewegen met de golven

Het fysieke van surfen is zeker een onderdeel. "Het gaat om uit je hoofd in je lijf komen. Wij besteden juist ook aandacht aan blokkades in je hoofd." Uit eigen ervaring weet hij dat surfen daar veel in kan doorbreken. "Ik ben best een denker, zit veel in mijn hoofd. Ik kan mijzelf daarin verliezen. De zee is voor mij een lifeline, als ik bij die zee ben moet ik alles uit doen en mijn pak aan doen. In die zee moet ik even alles achterlaten. Je bent bezig met de elementen, de zee en de wind. Dat doet iets met je kop." Het meebewegen met de golven maakt dat instinctief beslissingen moeten worden genomen. "Is dit de goede golf, ben ik veilig of word ik gewassen, ben ik dan veilig? Maar ook: ga ik naar links of rechts, breekt die golf dan mooier? Het zijn een heleboel verbindingen die in een splitsecond in je brein worden gelegd die je moet vertalen naar wat je lijf moet doen. Dat maakt ook dat je even helemaal aanwezig bent in plaats van al die kastjes die je open hebt staan, die gaan allemaal dicht."

Samenwerking opzoeken

Bij de jongeren die naar zijn surfclub komen ziet hij dat surfen snel een elementair plezier oplevert. "We gaan vaak bodysurfen met deelnemers, met een handplane. Een mini bodyboard voor onder je hand. Die zorgen dat je lijf de plank wordt. Dat is gewoon spelen. We halen allemaal zoveel energie uit het strijden én flowen met de golven. Je bent de zee nooit de baas, dus je moet je wel overgeven. Dat is wat iedereen eruit haalt, zowel jong als volwassenen. Het gaat ons dus niet zo zeer om technisch bezig zijn, maar die ontspanning vinden. Je ziet soms deelnemers in een sessie die eerst vastzitten en die helemaal aangaan en niet meer uit het water willen. Ze kunnen dan die laatjes in hun hoofd dicht doen en die problemen aan de kant laten."

Het afgelopen jaar zat Skiffa Surfclub nog in een opstartfase en was het in veel opzichten ook nog uitproberen wat werkt. De reacties die Van Muijen krijgt van deelnemers bevestigen voor hem het belang van het project. "Onze kracht ligt in het werken met groepen die een kwetsbare positie op sociaal-emotioneel vlak hebben. Dat kunnen de 'surffellows' zijn, jongeren die bij GZ-psychologen lopen of kinderen uit de asielketen." Skiffa wil naar een vrijwilligersorganisatie groeien waarbij de kracht van het water breder wordt ingezet. Daarbij zoeken ze ook nadrukkelijk de samenwerking op. "Samen met organisaties als WSDH, Sportief Besteed Groep, 'Pret in Herstel', het Rode Kruis en andere surfgerichte organisaties op psychosociaal vlak hopen we de stem van de groepen te versterken en de impact die we gezamenlijk behalen te vergroten. De impact van onze programma’s willen we samen met onder andere Hogeschool Inholland in kaart brengen zodat je ook uit de data kan halen wie en wat we bereiken. Uiteindelijk is ons doel ook om innovatieve methoden beschikbaar te stellen aan andere organisaties."

Gemeenten en andere organisaties die hier meer over willen weten kunnen zich uiteraard melden bij Skiffa Surfclub of via Sportinnovator.

Lees ook de andere artikelen in deze serie: