Tanja Dik geeft in het vakblad een duidelijke situatieschets van het moment dat ze in 2021 aantrad als directeur van de Johan Cruijff ArenA. Voor haar aantreden groeiden bij Ajax de bomen nog tot in de hemel; in 2020 had bij de club de gedachte postgevat dat het allemaal nog beter kon als Ajax zelf eigenaar van de ArenA zou zijn. Op dat moment had Ajax 13% van de aandelen (daarnaast betaalt Ajax jaarlijks 7 miljoen euro huur voor het bespelen van de ArenA). De overige aandelen waren in bezit van de gemeente Amsterdam (48%) en van bedrijven en particulieren, de zgn. certificaathouders (39%). De gemeente had eerder te kennen gegeven dat Ajax een deel van haar aandelen mocht overnemen, maar nooit zoveel dat ze de meerderheid zou verwerven. Lange tijd stond Ajax op het punt 25% van de gemeentelijke aandelen over te nemen (waardoor de verhouding zou worden: Ajax 38%, certificaathouders 39%, gemeente 23%). Om daar uiteindelijk toch vanaf te zien. Maar toen waren de partijen al verstrikt geraakt in een loopgravenoorlog waarin de onderlinge verhoudingen danig verzuurden. Op enig moment gaf Ajax zelfs te kennen dan wel zelf een stadion te gaan bouwen.

Mediation

Er was uiteindelijk mediation nodig omdat ArenA en Ajax uit elkaar waren gegroeid en er sprake was van "ruzie, onbegrip en miscommunicatie", aldus Dik. "Organisaties groeien uit elkaar indien men zich te veel richt op de eigen activiteiten en uitdagingen."

"Gedurende mijn eerste weken bij de ArenA werd al snel duidelijk dat er veel vastzat in ontstane patronen over en weer. Ik wil er niet helemaal een mannending van maken, maar aan beide kanten speelde ook enig testosteron op. Ajax heeft een vrouwelijke financieel directeur, Susan Lenderink, en op enig moment heb ik Susan gebeld en gezegd: 'Zullen we eens kijken of wij dit kunnen oplossen? Want het is toch te gek dat er mediation nodig is. We kunnen het ook heel simpel bekijken: Ajax gaat niet in De Kuip voetballen en wij gaan Feyenoord niet bellen.'

De enige weg naar voren is samen, hebben we tegen elkaar gezegd. Ego’s mogen geen drempel zijn om gezamenlijk stappen te maken. We hebben alle onduidelijkheden en ergernissen uitgesproken en onze relatie opnieuw schriftelijk vastgelegd. Maar we hebben vooral gezegd: we doen het samen. Dus toen de ArenA een nieuwe cateraar zocht, zat Ajax bij de selectie aan tafel. Want Ajax maakt het meest gebruik van de catering en door Ajax bij de keuze te betrekken, wordt het mede-eigenaar en medeverantwoordelijk. Door dit soort zaken samen op te pakken, haal je muren weg en creëer je connectie. Ik kan alleen maar complimenten geven over hoe snel alle betrokkenen, bij Ajax en bij de ArenA, zijn meegegaan in onze afspraken en er samen de schouders onder hebben gezet. Sindsdien zijn de verhoudingen goed, heel goed. We hebben fijne besprekingen waarin alles met elkaar wordt gedeeld."

Clubhuis van Zuidoost

De ArenA was bij opening in 1996 het gebouw dat het gebied tussen de A2 en Amsterdam Zuidoost ontsloot. Mettertijd is dat gebied uitgegroeid tot een uitgaans- en zakencentrum van formaat. Naast de bioscopen van Pathé, twee metrostations, de Ziggo Dome en AFAS Live, tal van winkels, een reusachtige woonmall en parkeergebieden onder en in de buurt van de ArenA, hebben zich in de directe omgeving van het stadion ook tal van bedrijven en kantoren gevestigd. Niet zelden bevinden zich tienduizenden mensen tegelijk in het gebied. Zoals vrijdag 13 oktober jongstleden, toen in de ArenA Nederland-Frankrijk werd gespeeld, Danny Vera optrad in de Ziggo Dome en in AFAS Live de World Padel Tour plaatsvond.

Nog onder Diks voorganger Henk Markerink werd het Masterplan Zuidoost ontwikkeld, dat beoogt de ArenA niet alleen spil van het gebied te laten zijn, maar via het stadion ook een brug te slaan naar de inwoners van Zuidoost.

Dik: "Met de komst van de ArenA is inderdaad een heel nieuw gebied tot leven gekomen. Tegelijk is dat ons grootste probleem: dat de mensen aan de overkant van het spoor, onze buren, daar niet bij betrokken zijn geweest. Er leven diverse gevoelens ten aanzien van de ArenA. Er werken natuurlijk bewoners uit ZuidOost bij de ArenA, maar er zijn veel bewoners die een grote afstand ervaren, die kijken alleen op afstand naar dat grote stadion. Er zijn zelfs mensen in Zuidoost die het gevoel hebben dat de bouw van de ArenA een soort antwoord op de Bijlmerramp was. Zonder aan de bewoners te vragen wat zij nodig hadden, werd hier de ArenA neergezet, met de gedachte: Dan komt het met Zuidoost ook wel goed. De ArenA staat in Zuidoost helaas ook symbool voor afstand, wit, overheersend, beter wetend. Dat sentiment is er niet bij iedereen, maar het is er wel. Er heerst ook best scepsis over het masterplan. Zo van: 'Gaan jullie nu voor ons bepalen hoe wij gemasterd moeten worden? Of gaan jullie echt met ons het gesprek aan over wat nodig is om Zuidoost mooier en beter te maken en hoe de ArenA daarbij kan helpen?'"

"Ik zoek daarin de balans. Ja, de ArenA is een belangrijke plek, voor voetballiefhebbers en concertbezoekers. Maar ik wil ook graag dat de ArenA belangrijk is voor mensen uit Zuidoost, die een voetbalticket of concertkaartje niet kunnen betalen. Voor wie de ArenA een kolossaal en onbereikbaar gebouw is, met hoge muren en hekken. Ik zou willen dat de ArenA wordt ervaren als het clubhuis van Zuidoost. Aan die muren en hekken kan ik niets veranderen, maar ik kan wel de deuren openen en de drempels verlagen. We hebben nu periodiek een burendag, waar zich duizenden mensen voor inschrijven. Zo kom je in gesprek en kun je de afstand overbruggen. In Zuidoost woont een prachtig kleurenpalet van 187 culturen! Er is niet één waarheid over de ArenA. De waarheid ligt ergens in het midden en daar moet je hem ook zoeken: in intensieve, wederzijdse gesprekken. Daar wil ik als directeur, als verbinder, een rol in spelen."

Dit artikel is een ingekorte versie van een groter interview met Tanja Dik uit het vandaag verschenen vakblad Sport & Strategie (editie 5-2023).