Op 25 januari 1924 begonnen in het Franse Chamonix de eerste Olympische Winterspelen. Dit historische moment van precies honderd jaar geleden was zonder Nederlandse sporters.
Er waren in 1896 geen Nederlandse sporters aanwezig op de eerste Olympische Spelen, die werden gehouden in Athene. Met terugwerkende kracht is dat misschien jammer, maar op het moment zelf kon niemand weten dat dit sportevenement later zou uitgroeien tot het grootste ter wereld, samen met het WK voetbal.
De Nederlandse sport was in die begintijd sowieso behoorlijk geïsoleerd van de rest van de wereld. Alleen bij het schaatsen had ons land een pioniersrol met de oprichting van de Internationale Schaats Unie, die in 1892 plaatsvond in Scheveningen. Pim Mulier uit Haarlem werd daarbij verkozen tot voorzitter. Een jaar later won zijn stadgenoot Jaap Eden ook nog eens het eerste officiële WK allround, dat werd verreden in Amsterdam.
Ondanks deze vooraanstaande rol in die begintijd van het georganiseerde schaatsen waren er in 1924 geen Nederlandse sporters aanwezig op de eerste Olympische Winterspelen, die werden gehouden in Chamonix. Voor de tweede keer miste ons land zo een historische gebeurtenis in de olympische geschiedenis, maar dit keer had het niets te maken met een gebrek aan informatie en gevoel voor urgentie, zoals in 1896.
Ruim vier maanden voor aanvang van de eerste Winterspelen plaatste het Nederlands Olympisch Comité een oproep in het tijdschrift Sportkroniek. "De Wintersport Olympische Spelen zullen van 25 Januari—5 Februari te Chamonix-Mont Blanc worden gehouden. Voor belangstellenden zij medegedeeld, dat op de schaats wedstrijden over 500, 1500, 5000 en 10.000 meter zullen worden gehouden, op ski over 50 en 12 K.M., verder springen, enz. Verder zijn er bandy, curling, bobsleigh, teamwedstrijden etc. Inschrijvingen sluiten 14 December. Nederlanders kunnen zich via het N.O.C. aanmelden."
Er waren honderd jaar geleden dus nog geen selectiewedstrijden. Een briefkaart met naam en adres was voldoende om naar de Winterspelen te gaan.
Door deze aankondiging weten we dat Nederland aanvankelijk van plan was om mee te doen aan die eerste editie. Er had zich zelfs al een kandidaat gemeld, want op 12 december 1923 schreef Algemeen Handelsblad dat Teun Boot door de Schaatsbond was uitgenodigd voor trainingen in Zwitserland. ‘Zeer vermoedelijk zal Boot ons land dus bij de Olympische Spelen te Chamonix, waar de wintersport-olympiade wordt gehouden, vertegenwoordigen.’
Boot kwam uit een zeer sportieve familie uit Purmerend, die ook in de turnsport actief was. Helaas kwam hij toch niet in actie op het olympisch schaatstoernooi in Chamonix, omdat de Schaatsbond afzag van deelname. De officiële verklaring was dat de Franse organisatoren hadden besloten om Duitsland als verliezer van de Eerste Wereldoorlog uit te sluiten van deze Winterspelen. En dat was een politiek besluit, zo oordeelde de Schaatsbond, waar zij het niet mee eens was. Daarmee werd Boot de eerste Nederlandse sporter die niet op de Olympische Winterspelen in actie kwam.
De Schaatsbond stond alleen in deze boycot, wist tijdschrift De Revue der Sporten: "Wij kregen er zoo den indruk van, dat men in den boezem van het bestuur van het N.O.C. deze kwestie niet onverdeeld kon goedkeuren."
Het was dan ook een schaatssmoes, want achter de schermen speelde een ander probleem. "In verband met de ongeoefendheid der Hollandsche schaatsenrijders en het ontbreken van ijshockey-beoefenaars", zo wist dagblad De Tijd, "zullen geen Nederlanders deelnemen aan de wintersportwedstrijden te Chamonix." De Schaatsbond was gewoon bang dat de aanwezigheid van de Nederlandse schaatsers zou leiden tot een internationale afgang, iets wat schaatshistoricus Marnix Koolhaas desgevraagd bevestigt.
We zullen nooit weten of de Schaatsbond daarin gelijk had, maar een zekere twijfel is gerechtvaardigd. Twee weken vóór de Winterspelen waren er in Davos en St. Moritz namelijk twee internationale schaatswedstrijden tussen Nederland en Zwitserland, waarbij vooral Boot goed presteerde. Hij zou waarschijnlijk geen olympische medaillekansen hebben gehad, maar, zo oordeelde De Maasbode, dit wilde niet zeggen, dat hij nog niet rijp zou zijn geweest om in de top tien te eindigen.
Hoe dan ook: zo was Nederland honderd jaar geleden niet aanwezig bij de geboorte van de Olympische Winterspelen. En zo werd Boot de eerste Nederlandse wintersporter die nooit in actie kwam op dit evenement.
Foto: Historical Museum, Czech Republic - CC BY. via Europeana.eu
