Op 10 december 1922 was de voetbalwedstrijd HVV – Sparta. Precies honderd jaar later hebben we de filmbeelden nog. Het was het einde van een tijdperk.
Sparta en HVV zijn twee voetbalclubs, die in nog steeds bestaan. HVV, inmiddels koninklijk, won tien landstitels tussen 1891 en 1914. Sparta was tussen 1909 en 1915 vijfvoudig landskampioen. Zo stonden er op één grauwe zondagmiddag in 1922 twee teams in het veld, die bij elkaar opgeteld vijftien keer de beste van Nederland waren geweest.
Deze ontmoeting in de Eerste Klasse, toentertijd het hoogste niveau, werd dan ook 'een traditioneelen wedstrijd' genoemd, ook al bungelden beide teams op dat moment onderaan de ranglijst. Daarom was het tijdens een vreselijk regenachtig weekend toch druk in Den Haag, waar HVV haar thuiswedstrijd speelde.
Deze dag speelt geen rol in onze sportgeschiedenis vanwege het vertoonde spel, de uitslag of de nasleep. HVV won met 1-0, volgens de volgers een onjuiste weergave van de verhoudingen op het zompige veld. De Rotterdammers deden het zichzelf aan, want in de eerste minuten misten ze meteen twee enorme kansen, waarna de thuisploeg uiteindelijk won na wat gerommel in het vijandelijke strafschopgebied. Sparta-sterspeler Bok de Korver zag het allemaal vanaf de tribune, aldus het verslag in tijdschrift De Sportwereld, enigszins onthutst. Dat is interessant om te weten, maar van zulke rommelwedstrijden worden er elk weekend tientallen gespeeld, nog steeds.
Wat dan weer wél van belang is voor de sportgeschiedenis is dat er filmbeelden werden gemaakt, die we nog steeds hebben. Daardoor zien we nu dat het inderdaad erg druk was rond het veld, zowel op de tribunes als meteen naast de lijn met opgehoopte massa’s. Nog mooier is dat de camera op een hoog standpunt stond, zodat we een uniek beeld krijgen van zowel de sfeer als de directe omgeving van het HVV-veld.
Dankzij de filmmakers was de wedstrijd overigens twintig minuten te laat begonnen, want iedereen wilde in beeld. Sparta-supporter en sportjournalist Doe Hans ergerde zich er dood aan in zijn column in De Sportwereld, maar als kijkers van 2022 zijn we heel blij dat we daardoor al die supporters en spelers van honderd jaar geleden kunnen zien. Dichterbij de twee grootste voetbalclubs van honderd jaar geleden kunnen we simpelweg niet meer komen.
Dankzij de column van Doe Hans weten we ook nog dat het wemelde van de helden uit de begintijd van het Nederlandse voetbal. "De figuren uit dat oude tijdperk hebben thans reputaties in de maatschappij", schreef Hans, "hun haren grijzen, hun buikjes bollen op en ze beschikken over een in eer-en-deugd opgegroeid kroost. Ik zie die reuze-spelers uit m’n jongensjaren thans keurig gekleed, als prentjes uit een prijscourant van Peek en Cloppenburg, op Wassenaar, met veelbelovende kinderen en mollige vrouwen achter zich."
Deze gemene analyse vatte wel goed samen wat er honderd jaar geleden gebeurde in Den Haag. Bij elkaar stond er weliswaar heel veel geschiedenis in en op het veld met maar liefst vijftien landstitels en tientallen beroemde voetballers van weleer, maar HVV zou die prestatie nooit meer herhalen. Sparta deed dat nog wel één keer, maar pas in 1959.
De toekomst van het voetbal in 1922 lag bij clubs als Ajax, Feyenoord en Go-Ahead uit Deventer. Deze filmbeelden markeren daarom het einde van het eerste tijdperk van het Nederlandse voetbal, het tijdperk van HVV en Sparta.
We hebben gelukkig nog wel alle namen van de spelers en de scheidsrechter.
HVV: De Lavieter (doel); Bosschart en Campioni Jr. (achter); Campioni Sr., de Beus en Van Heel (midden); Snouck Hurgronje, Boelie Kessler (vervangen door Vis), Heijnen, T. en D. Kessler (voor).
Sparta: Roem (doel); Van Zwieteren en Klip (achter); Zuiddam, Oosthoek en Van Gils (midden); Van Mens, Roomberg, Wassenaar, Van Roon en Weber (voor)
Scheidsrechter Boekman
Bron: Openbeelden.nl
