De marathon van Amsterdam bestaat dit jaar vijftig jaar. Gerard Nijboer was in 1980 de eerste Nederlandse winnaar. En hij viert weer op 18 augustus zijn 70e verjaardag.
De eerste editie van de Marathon van Amsterdam was op 3 mei 1975. Het initiatief kwam in november 1974 van Ger van Nesse van de stedelijke atletiekvereniging AV’23 vanwege de viering van het 700-jarig bestaan van Amsterdam. Er moest wel worden doorgewerkt, want er was nog maar een half jaar de tijd.
In het privéarchief van Van Nesse zitten de notulen en vergaderstukken van deze eerste editie. Hieruit blijkt dat bijna was afgelast wegens het uitblijven van de benodigde vergunningen. De verantwoordelijke gemeentelijke instanties schoven het besluit steeds voor zich uit.
Deze lakse reactie was het directe gevolg van de Nieuwmarktrellen van eind maart en begin april 1975 tegen de aanleg van een metrolijn. Amsterdam stond in die weken letterlijk in brand. De politie was uitgeput en burgemeester Samkalden had in de chaos niet meer het zelfvertrouwen om die vergunningen te verlenen. Hij plaatste het heikele punt daarom pas op de collegevergadering van 18 april. Zo was vijftien dagen vóór de start nog steeds onduidelijk of de benodigde papieren zouden worden afgegeven!
Op 14 april belegde de marathonorganisatie een persconferentie zonder iets te zeggen over al die moeilijkheden met de gemeente. Het was blufpoker met een goede afloop, want de toestemming kwam er inderdaad. Zo stonden er iets meer dan 300 mensen klaar voor de eerste stadsmarathon van Amsterdam, die werd gewonnen door de Deen Jørgen Jensen. De Nederlandse Henk Kalf werd tweede.
Vijf jaar later kwam Gerard Nijboer als eerste over de streep. Hij won een zilveren beker als eerbetoon voor zijn spraakmakende Nederlandse record van 2.09.01 uur. Nooit had een Europeaan sneller gelopen.
Nijboer besloot de bokaal door te geven aan de atleet, die zijn prestatie zou overtreffen. Dat duurde 23 jaar, zo vertelt hij op Running.nl: "Ik heb dat ding overal naartoe gesleept. Ik vermoedde dat Greg van Hest het zou gaan doen, maar het werd uiteindelijk Kamiel Maase."
Dat Nijboer die beker zo lang in bezit heeft gehad, is niet vanzelfsprekend. Zijn gouden medaille van de EK van 1982 in Athene had hij een keer in een tv-programma laten zien, waarna hij die binnen een paar maanden kwijt was. ‘Inbrekers hebben het hele huis overhoopgehaald. Ze namen weinig mee, maar wel die medaille’
Volgens de atleet is de medaille een vermogen waard. "Het is tenslotte echt goud. Dat levert wel wat op, ik denk toch snel tienduizend euro. Gelukkig ben ik niet materialistisch ingesteld, de mooiste herinneringen zitten in mijn hoofd. Wanneer kijk je nou naar zo’n plak? Mijn zilveren medaille op de Olympische Spelen van Moskou is lange tijd tentoongesteld in een pronkkastje in de bibliotheek van de Atletiekunie. Een plek met allure."
De zilveren beker van 1980 is inmiddels opnieuw doorgegeven aan Abdi Nageeye, de huidige houder van het nationaal record. "Ik vind het fijn dat Kamiel de beker op zijn beurt aan Abdi heeft geschonken", aldus Nijboer. "Hij had hem ook zelf kunnen houden, maar op deze manier is er een mooie traditie ontstaan."
En wij vinden het weer fijn dat Nijboer, die op 18 augustus zijn zeventigste verjaardag viert, hiervoor de basis heeft gelegd.
Fotobijschrift: Gerard Nijboer na de winst van de Marathon Amsterdam 1980. Foto: Bogaerts, Rob / Anefo, Nationaal Archief (CC0).
