Precies zestig jaar geleden verscheen de single Hand in Hand, Kameraden van Jacky van Dam. Dat groeide uit tot hét clublied van Feyenoord, tot frustratie van het clubbestuur.
Een half jaar geleden overleed Jacky van Dam op 83-jarige leeftijd, de legendarische vertolker van Hand in Hand, Kameraden. Dit lied was alleen niet door hem zelf bedacht, want de melodie werd al in 1887 gecomponeerd door de Duitser Wilhelm Speidel – méér dan 125 jaar geleden! En de tekst ‘Geen woorden, maar daden’ is een vertaling van de Latijnse uitspraak Facta, non verba.
Het is deze week alweer zestig jaar geleden dat er in het Algemeen Dagblad de eerste advertentie verscheen voor deze nieuwe single van Jacky van Dam. "Uit voorraad leverbaar", volgens platenzaak Donkers op de Coolsingel, niet geheel toevallig geplaatst bij het bericht dat Feyenoord de dag ervoor met 3-2 had gewonnen van NAC.
Deze uitgave zorgde voor de nodige verbazing bij supporters van andere clubs dan Feyenoord. "Reeds enige tijd hoor ik op het Feijenoordterrein een voor mij zeer bekend lied zingen", schreef H. Dubbelman bijvoorbeeld op 23 december 1961 in Het Vrije Volk, ‘en wel het lied Hand in hand kameraden." En daar was hij het niet mee eens: "Dit lied is van de [Rotterdamse] voetbalvereniging Coal. Het is gemaakt door de oud-leden van Coal en wel in 1936. Zij waren het, die toen elke maand de clubavonden organiseerden." Tijdens een beslissingswedstrijd in 1942 werd het uit volle borst gezongen. "Toen schreef de pers al, dat Coal zo’n mooi clublied had."
Er waren nog meer clubs, die beweerden dat Hand in Hand hun clublied was. De leden van SVV zeiden dat humorist Leen de Bruin het in 1949 had gecomponeerd. Emma uit Dordrecht kwam met de claim dat Nico Schoolenberg het in 1937 had geschreven, nog maar dertien jaar oud. Schoolenberg had daarvoor een uitstekende verdediging: "Wie dat niet gelooft, moet maar eens goed luisteren naar de tekst van het Feijenoordlied. Dat kan niet anders dan door een kind geschreven zijn."
En zelfs Abe Lenstra bracht in 1958 'Geen woorden, maar daden' uit op single, maar dan voor zijn toenmalige club SC Enschede, dus na zijn vertrek bij Heerenveen.
Feyenoord zelf was ondertussen helemaal niet blij met de single van Jacky van Dam, omdat de club sinds 1947 een eigen clublied had. Clubadministrateur Phida Wolff had dat zelf geschreven en het Feyenoordbestuur vond dat veel leuker dan Hand in Hand. ‘Daarom is men nu bezig met pogingen, het eigen clublied zo te maken, dat het de populariteit krijgt, waarop vooral de maker ervan uiteraard hoopt,’ zo schreef Het Vrije Volk. Het verscheen op single als Ons Feijenoord-Clublied, in de hoop om de aandacht weg te trekken bij Jacky van Dam.
Vooral de openingszin uit 1947 was zeer interessant: Daar schalt een juichtoon langs de velden. Vergelijk die eens met de openingszin van de Ajax Mars, zoals die nog steeds wordt gezongen: Een juichtoon da′vre langs de velden. "Erg succesvol is deze uitgave door de concurrentie van Hand in Hand niet geweest", schreven Jimmy Tigges en Paul Groenendijk in 2001 in het boek Het lied van Feyenoord, "want een halfjaar later was deze al voor de helft van de oorspronkelijke prijs te koop."
Het Rotterdamse legioen had duidelijk geen behoefte aan een clublied met bijna hetzelfde begin als in Amsterdam. Zestig jaar later staat de vertolking van Jacky van Dam daarom nog steeds als een stadion. Er is tenslotte geen Feyenoorder, die de versie uit 1947 nog kent.
Fotobijschrift: Feyenoord-supporters voor vertrek naar Antwerpen in 1962. Foto: Eric Koch, Anefo/ Nationaal Archief.
