De Ronde van Spanje start komend weekeinde in Nederland met een ploegentijdrit in Utrecht en nog twee etappes door Brabant. 55 jaar geleden gaven de Nederlandse renners een oranje tintje aan de Vuelta door de koers van start tot finish te domineren. Jan Janssen won toen in 1967 als eerste Nederlander de Vuelta. Daarnaast werden er acht etappes door Nederlanders gewonnen. Hoofdrolspelers waren een professor en een clown.
Jan Janssen veroverde al op de eerste dag de – toen nog gele – leiderstrui. De volgende dag was Le Professeur – de bijnaam van Janssen omdat hij brildragend was – het geel alweer kwijt. Een grote groep renners ontsnapte, en Janssen was daar niet bij. Hierna bleef het lang rustig in de Vuelta. Pas in de elfde etappe werd het weer spannend, toen de bergen werden aangedaan. De Spaanse klimmer Mariano Diaz won de etappe, Janssen werd tweede op ruim twee minuten.
Janssen was de enige Nederlander die goed bergop kon, en geen lid was van de ploeg van Kees Pellenaars. Toen gold: als de etappe vlak is, dan won de ploeg van de Pel. Zijn renners wonnen dan ook nagenoeg alle etappes zonder bergen.
Foto rechts: Portret van Jan Janssen in 1967 met zijn kenmerkende bril. Foto: Anefo, Nationaal Archief.
In het slotweekend werd de strijd om het geel beslist. Nummer één in het klassement was de Fransman Jean Pierre Ducasse, die 53 seconden voorsprong had op de professor. Janssen doet wat hij moet doen en in de beslissende tijdrit laat hij de Fransman met ruim twee minuten achter zich. Voor het eerst won een Nederlander de Ronde van Spanje.
Maar er was meer Nederlands succes. In totaal werden er acht van de achttien etappes gewonnen door een Nederlander, waarvan vier door Gerben – de clown – Karstens. "Als hij met veel mensen is, dan wordt hij altijd druk", aldus zijn vrouw Jenny in Nieuwsblad van het Noorden begin jaren negentig. "Dan wordt hij zo zot als een deur."
Zelf zei hij toen over zijn clownerieën: "Ik ben een keer op de schouders van Eddy Peelman gekropen en zo van achter naar voor door het peloton gereden, net als in de zesdaagsen bij Willy Debossscher, en ik heb op kop van de groep een handstand op Peelmans stuur gemaakt." Ook demarreerde hij eens uit het peloton, om zich vervolgens in de bosjes te verstoppen, om vervolgens weer achteraan het peloton aan te sluiten. Onderwijl bleef het peloton maar op zoek naar de 'ontsnapte' Karstens.
Andere wapenfeiten: fietsen met een enorme telefoon in zijn hand, om zo zijn demarrages te kunnen ‘telefoneren’ (wielerjargon voor overduidelijk aangeven dat je er vandoor gaat), het bikinitopje van een toeschouwster langs de kant van de weggraaien en de weg voor het peloton proberen te versperren, door zijn fiets plat op de weg te leggen. Hilariteit alom, wielerhumor uit de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw.
Hij was dan vaak een lolbroek op de fiets, zijn wielerprestaties dienen wel degelijk serieus te worden genomen. Zo won Karstens als amateur, samen met Evert Dolman, Jan Pieterse en Bart Zoet, goud op de 100 kilometer ploegentijdrit tijdens de Olympische Spelen van 1964 in Tokio. Karstens won verder etappes in alle drie de grote rondes: zes in de Ronde van Frankrijk, één in de Ronde van Italië en veertien in de Ronde van Spanje. Met die veertien overwinningen in de Vuelta is hij de Nederlander met de meeste zeges in die ronde.
Fotobijschrift onder: Gerben Karstens (midden) verorbert met Cees Haast (links) en Huub Zilverberg een stokbrood in de Tour de France van 1966. Foto: Anefo, Nationaal Archief.
Mede dankzij de prestaties van de professor en de clown, werd de Ronde van Spanje van 1967 een unicum in de Nederlandse sportgeschiedenis. Janssen werd niet alleen winnaar van het eind-, maar ook van het puntenklassement. Daarnaast eindige Cees Haast als vijfde in het algemeen klassement.
Twaalf jaar later werd Joop Zoetemelk de volgende, en voorlopig laatste, Nederlandse winnaar van de Vuelta. Een mooie prestatie, alleen eindigde er toen verder geen Nederlanders in de top tien en werden er slechts vier etappes door landgenoten gewonnen. Toch een aanzienlijk mindere prestatie dan in 1967.
Foto boven artikel: Jan Janssen wordt geïnterviewd voor de Tour de France van 1966. Foto: Anefo, Nationaal Archief.
