Nederland kent maar één wielerklassieker en dat is de Amstel Gold Race. Volgens sportmarketeer Bob van Oosterhout is deze koers ook een klassieker in de sportmarketing.
Er zijn in de roerige jaren zestig maar liefst vier ministers nodig om de eerste Amstel Gold Race te laten plaatsvinden. Grondlegger Herman Krott heeft aanvankelijk de bedoeling om die op 30 april 1966 te laten plaatsvinden. Op Koninginnedag is immers iedereen vrij en is er voldoende publieke belangstelling.
Maar op 10 maart 1966 lijkt het mis te gaan, want dan trouwt prinses Beatrix met de Duitser Claus von Amsberg. Het naoorlogse Nederland staat op zijn kop en er breken rellen uit in de hoofdstad. De regering raakt in paniek. Grote evenementen vormen vanaf dan een gevaar voor de openbare orde en worden verboden: óók de Amstel Gold Race.
Op 26 april is een persconferentie om bekend te maken dat de koers niet doorgaat. Minister Suurhoff van Verkeer en Waterstaat komt echter op het laatste moment tot inkeer en belt met de organisatie om toch een vergunning af te geven. Ook zijn collega’s Samkalden van Justitie, Vrolijk van Cultuur en Recreatie en Bogaers van Verkeer en Waterstaat hebben er de handen vol aan.
Een paar dagen later wint de als Pool geboren Fransman Jean Stablinski die eerste Amstel Gold race. De winnaar krijgt een leuk extraatje: een gouden ring in de vorm van een Amstel-biertonnetje.
Dat de koers de naam van het biermerk krijgt is een bewuste keuze. Amstel sponsort dan al wielerwedstrijden en individuele renners. De toenmalige reclamechef Guus Avis kan het namelijk goed vinden met Krott en zo wordt in 1963 de wielerploeg geboren. Verder is een wielerkoers een mooi voertuig om Amstel Gold onder de aandacht te brengen, het speciaalbier dat in 1956 op de markt komt.
De Amstelploeg behoort in die tijd tot de beste amateurteams van de wereld. Krott levert in een kleine kwarteeuw zestig amateurs af aan het profpeloton. Hij ziet zijn voormalige protegés ook regelmatig zegevieren in zijn eigen koers. In 1968 is Harrie Steevens de eerste Amstel Gold Race-winnaar uit de Amstelwielerstal. Later volgen nog Gerrie Knetemann (1974 en 1985), Joop Zoetemelk (1987) en Jacques Hanegraaf (1984).
In de beginjaren van de race zijn financiële afspraken snel gemaakt, zo zegt Krott in De sportsponsors top 100 aller tijden, het standaardboek van Bob van Oosterhout over sportmarketing in Nederland. "Ik maakte bijna nooit contracten. Ook niet voor bijvoorbeeld de komst van Eddy Merckx. We maakten gewoon mondelinge afspraken en die werden nagekomen door alle partijen. Daar werd niet moeilijk over gedaan. Merckx heeft jarenlang niet aan de start gestaan in de Amstel Gold Race, omdat hij te veel geld vroeg. In 1973 wilde hij komen voor een bepaalde vergoeding voor zijn hele ploeg. Ik heb toen tegen hem gezegd dat hij dat geld kon krijgen als hij zou winnen."
Waarop Merckx antwoordt: "Nou, zorg dan maar dat je dat geld bij je hebt aan de finish." De Belg fietst vervolgens iedereen naar huis. Hij wint met meer dan drie minuten voorsprong op de rest.
Eddy Merckx wint de Amstel Gold Race 1975. Foto: Hans Peters/ Anefo Via: Nationaal Archief
Dankzij de toerversie is het succes inmiddels nog groter. Sinds de eerste editie in 2001 is het aantal deelnemers verviervoudigd tot het maximum van 12.000 renners. Van Oosterhout beschouwt de Amstel Gold Race daarom als een schoolvoorbeeld van samenwerking tussen sport en sponsor. “Het grootste compliment verdient de moderne wijze waarop de race de afgelopen jaren nieuw leven ingeblazen is. Een brede community werd gebouwd door op uitgekiende wijze het evenement online aan te jagen en de koppeling te maken met een toerversie voor liefhebbers.”
Amstel slaagt er met de toerversie in om een groot deel van de totale investering terug te verdienen, onder meer dankzij het inschrijfgeld, aanvullende sponsoring en hospitality. De toerversie wordt er niet alleen mee bekostigd, het maakt de totale sponsoring zelfs winstgevend.
Ondertussen bestaat het speciaalbier Amstel Gold niet meer, maar is de naam van de koers onveranderd gebleven – in ieder geval tot nu. "Het biermerk laat zien wat activeren is", concludeert Van Oosterhout daarom over deze klassieker in zowel het wielrennen als de sponsoring.
Foto boven: Philipe Gilbert in 2010 op de Cauberg op weg naar zijn eerste van vier zeges in de Amstel Gold Race. Foto: Cindy / Flickr (CC)
Elke sport heeft rugnummers, maar zonder een naam zijn het slechts cijfers. In de rubriek Rugnummers duiken sporthistorici Jurryt van de Vooren en Micha Peters daarom wekelijks in bijzondere verhalen, prestaties en gebeurtenissen uit de sportgeschiedenis.
