Het is december. Dus tijd om aan te sluiten bij een populaire eindejaar traditie: een lijstje. Mijn 2025 – top tien. Hoogtepunten waarop iets verschoof, op de fiets of ernaast. Emoties, kleine inzichten en alles daartussenin. Het zijn wat mij betreft korte, heldere flitsen die dit jaar bleven hangen zodra de hectiek van het moment wat was weggezakt. Soms omdat ik zelf op de pedalen stond, soms omdat ik slechts toeschouwer was en toch op de één of andere manier werd geraakt. Zo vlak voor de feestdagen kies ik tien van die momenten — (vooral) sportieve herinneringen die samen vertellen hoe 2025 voor mij voelde. En natuurlijk eindig ik met een blik vooruit. Naar 2026, naar nieuwe etappes — op de Grote Plaat.
Het was op zaterdag 20 september. Na een stevige sportieve wandeling door de bossen van Oosterbeek rustte ik even uit bij het graf van mijn zoon Mattis op natuurbegraafplaats Koningsakker bij Papendal, toen de stilte ineens werd doorbroken door het zware gebrom van propellers. Hoog boven mij trokken militaire vliegtuigen richting de Ginkelse Heide, waar die dag zo’n duizend Airborne-parachutisten sprongen ter ere van de mannen die in 1944 hun leven gaven voor onze vrijheid.
Precies boven Mattis’ graf maakten de vliegtuigen hun bocht — alsof ze hem, mijn vorig jaar veel te vroeg overleden zoon, een groet brachten. Een denkbeeldig saluut aan iemand die mensen verbond, lichtheid bracht, sportief uitdaagde en met humor inspireerde. Daar, tussen de lucht vol historie en de aarde die hem draagt, vond ik even de stilte waarin verleden en heden elkaar raakten — en waarin sport, herinnering en betekenis onverwacht samenkwamen.
De grootste actieve prestatie van het afgelopen jaar werd niet door één persoon geleverd, maar door ruim twaalfhonderd vrijwilligers tijdens Alpe d’HuZes op donderdag 5 juni. Zij maakten het mogelijk dat vijfduizend deelnemers konden meedoen aan dit grootste en meest indrukwekkende eendaagse goede-doelensportevenement op de flanken van Alpe d’Huez, waar zij maximaal zes keer naar boven fietsten of wandelden.
Samen haalden de deelnemers ruim negentien miljoen euro op voor de strijd tegen kanker. Een diepe buiging is meer dan op zijn plaats.
17 mei was een stralende lentedag. Een perfecte dag voor een tocht van ruim 170 kilometer met de goede fietsvrienden van La Fausto Coppi — de groep met wie we de afgelopen jaren zoveel avonturen beleefden: in eigen land, in de Alpen, in de Duitse middelgebergten en natuurlijk ook tijdens Alpe d’HuZes. Vanuit Doetinchem reden we via ’s-Heerenberg Duitsland in om Nordrhein-Westfalen te verkennen, een mooi initiatief van de onvermoeibare oude rot Charles Keizer. Emmerich, Kalkar, Sonsbeck, Xanten, Mariënbaum, Rees en via Millingen weer terug naar de Achterhoek. Ontelbare steile klimmetjes, korte sprints, door buffelen als het moest. Ondanks dat ik een paar maanden eerder de grens van zeven kruisjes was gepasseerd, viel deze prachtige rit mij fysiek én mentaal mee. Soms is doorzettingskracht niet vechten tegen het ouder worden, maar ontdekken dat je meer kunt dan je dacht — door de ‘elementen’ simpelweg te omarmen: het ritme, de jaren, de groep, de inspanning.
Op 26 juni wandelde ik samen met mijn lieve Kaya de Freedom Trail in Boston (VS). Een wandeling die je letterlijk door de geboorteakte van de Verenigde Staten voert — stap voor stap, verhaal voor verhaal. Een rode lijn op de stoep leidt je langs zestien historische plekken die alles te maken hebben met de Amerikaanse Revolutie: van het huis van volksheld Paul Revere, die in 1775 de inwoners waarschuwde dat de Britten eraan kwamen, tot kerken waar de revolutie werd ingefluisterd en het plein waar de eerste protesten plaatsvonden. Het was geen zware wandeling, maar wel een intense: elke paar honderd meter botsten we op een verhaal dat groter is dan jezelf.
In juni reisden we naar de Verenigde Staten, naar een groep dierbare Amerikaanse vrienden. We twijfelden vooraf of het verstandig was: de Verenigde Staten, gedoe bij de douane, een wereld die onrustig voelt.
Maar niet gaan voelde al snel vreemder — dan zouden we de oud-klasgenoten van mijn vrouw Kaya, en met name haar beste vriendin Suzanne, wel erg in de steek laten. En eerlijk: ik ben in landen geweest die veel minder ‘pluis’ waren dan de VS. Uiteindelijk stonden we binnen dertig seconden binnen.
We beleefden heerlijke dagen aan Lake Keuka, spraken over de toestand van de wereld en genoten tussendoor van een concert van Jefferson Starship (je weet wel, van White Rabbit).
Het werd in alle opzichten een grote, warme, onvergetelijke ontmoeting — het soort samenzijn dat je eraan herinnert dat vriendschap soms het beste antwoord is op een wereld die steeds meer vragen stelt.
Op zaterdag 6 september liep ik samen met mijn dochter Marit mee met de Airborne Wandeltocht in Oosterbeek. Samen met meer dan 30.000 andere wandelaars uit alle delen van het land. We stonden stil bij 81 jaar vrijheid — en bij het besef dat vrijheid ook nu nog allesbehalve vanzelfsprekend is. Wat mij vooral raakte, was hoeveel kinderen er weer meeliepen. Dat zij, al wandelend, iets meekrijgen van een verhaal dat niet verloren mag gaan. Een tocht die laat zien dat sport soms meer is dan bewegen: het is herinneren, doorgeven en dankbaar zijn dat we überhaupt ieder jaar aan dit prachtige evenement mee kunnen doen.
De sportmedaille van dit jaar gaat niet naar een bekende of onbekende winnaar. Hij gaat naar de mens die onderweg is. Naar iedereen die onderweg probeert vooruit te komen — fietsend, wandelend of simpelweg door het leven. Soms soepel, soms zoekend, soms met tegenwind die niemand ziet. Een medaille voor doorzettingsvermogen in een complexe wereld. Een groet aan al die stille, onzichtbare kilometers. Aan de kleine persoonlijke overwinningen, de momenten waarop niemand kijkt maar je tóch doorgaat.
Met groeiend ongeloof volgde ik als golfliefhebber de Ryder Cup 2025. Eind september versloeg Europa de Verenigde Staten op het iconische Bethpage State Park bij New York met 15–13. Dat gebeurde tegen het Amerikaanse team vol sterren, met onder anderen de onverslaanbaar geachte nummer één van de wereld, Scottie Scheffler. Onder aanvoering van de charismatische Rory McIlroy speelde het Europese team vooral op de eerste twee dagen golf van een bijna buitenaards niveau. Wat opviel was niet alleen de technische perfectie, maar vooral de rust, het vertrouwen en de vanzelfsprekende bereidheid om voor elkaar te spelen. Op de derde en laatste dag probeerden de Amerikaanse sterspelers het tij nog te keren, maar de opgelopen achterstand bleek onoverbrugbaar.
De locatie gaf dit sportmoment voor mij extra betekenis. Ooit speelde ik zelf op de beruchte ‘Black Course’ van Bethpage: een meedogenloos moeilijke baan, waar niets wordt vergeven. Juist daar, onder maximale druk en voor een uitgesproken partijdig publiek, liet Europa zien wat topsport op zijn best kan zijn: individuen die zichzelf overstijgen in dienst van het collectief. Sport als metafoor voor het leven, als mentale krachtmeting en als les in samen presteren. Voor mij het meest indrukwekkende sportmoment van het jaar.
"Demi Vollering droeg overwinningen op aan wie worstelt en liet zien dat sport meer is dan winnen: het is betekenis geven, risico nemen, gezien durven worden"
We vieren in sport meestal de tastbare triomfen: de sprint, de medaille, het podium. Maar soms ligt de echte overwinning ergens anders. Wielrenster Demi Vollering liet dat dit jaar haarscherp zien. Niet in een duizelingwekkende aanval of een epische finish. Maar in iets wat veel stiller en moediger is: blijven staan in een storm van meningen. Worden we niet veel te veel gedreven door standpunten in plaats van uitgangspunten? In een openhartig interview in de Volkskrant op 24 oktober vertelde ze hoe kritiek haar soms bijna brak — hoe onlinehaat, verdraaide uitspraken en eindeloze oordelen je mentaal kunnen slopen, zelfs als je Europees kampioen bent en de nummer één van de wereld.
En toch zweeg ze niet. Ze bleef zich uitspreken over menstruatie, gewicht, mentale gezondheid en over de druk die jonge vrouwen voelen. Ze droeg overwinningen op aan wie worstelt en liet zien dat sport meer is dan winnen: het is betekenis geven, risico nemen, gezien durven worden.
Dat is voor mij de vergeten overwinning van 2025. Niet die ene koers die ze níét won, maar de keuze om toch haar stem te gebruiken.
Eind mei verschijnt mijn boek Onze Giro – de lange weg naar dichtbij. Het is veel meer dan een verslag van een fietstocht door Italië. Onderweg verweef ik landschappen en ontmoetingen met reflecties over leven, verandering, verlies en veerkracht. Het bleek een manier om dichter bij mezelf en bij anderen te komen. De lange weg naar dichtbij is niet de weg waarop de afstand kleiner wordt, maar waarop je zelf verandert. Waarop je ontdekt dat nabijheid niet afhangt van aanwezigheid, maar van herinnering — en van het besef dat iemand kan meereizen, ook als je geen ademhaling meer achter je hoort.
De tocht door Italië heeft me opnieuw geleerd dat dichtbij geen finish heeft. Niet in Palermo, niet in Milaan. Het is geen streep die je haalt, maar een beweging die je volgt — en die ook in 2026 een nieuw hoofdstuk krijgt.
Gerard Dielessen beschrijft maandelijks voor Sport & Strategie Online opvallende ontwikkelingen in de sport. Vooral op het gebied van media, leiderschap en internationale sporttrends. Na de Olympische Spelen van Tokio (2021) stopte hij als algemeen directeur van NOC*NSF. Daarvoor was hij onder meer algemeen directeur van de NOS. Tegenwoordig is hij voorzitter van verschillende raden van toezicht (Omroep MAX, Stichting Alpe d’HuZes, RTV Drenthe) en adviseur van diverse organisaties. Als fanatiek fietser werkt hij samen met een vriend aan een meerjarige eigen Giro d’Italia, waarover begin volgend jaar een boek verschijnt.
