Een high performance-cultuur installeren, dat is in september 2022 de opdracht die Hendriks krijgt bij Ajax en die hem als Chief Sports Officer in de directie van Ajax doet belanden. Een benoeming die voortkomt uit het wegvallen van het leidende Ajax-duo uit de succesvolle jaren ervoor, Erik ten Hag en Marc Overmars. Technisch directeur Overmars is gestruikeld over zijn dickpics en wordt pas in mei 2023 vervangen door de Duitser Sven Mislintat. Ten Hag is coach geworden van Manchester United en wordt vervangen door Alfred Schreuder.

High performance-cultuur

Hendriks – geboren en getogen Amsterdammer, Ajax-fan in al zijn poriën, maar zonder ervaring in het voetbal, laat staan een achtergrond bij Ajax – moet de taken van Overmars op De Toekomst, de jeugdafdeling van Ajax, overnemen. Ook moet hij Ajax Vrouwen laten uitgroeien tot volwaardig onderdeel van de club, een topsportklimaat binnen heel Ajax creëren en zorgen voor een betere aansluiting tussen de jeugdopleiding en het eerste elftal.

"Mijn taakstelling was dus breder dan alleen de jeugdopleiding", licht Hendriks toe. "Het doel was de topsportondersteuning binnen de hele club te ontwikkelen. Op alle facetten, behalve het voetbalinhoudelijke. Dus de medische ondersteuning, de mentale, cognitieve en analytische ontwikkeling, alsmede de schoolopleiding voor de jongens en meisjes in de opleiding."

Tweede opdracht is een nieuwe Toekomst bouwen. "Op hetzelfde terrein, maar moderner. Alle bestaande gebouwen moesten tegen de vlakte om vervolgens weer te worden opgebouwd, maar dan state-of-the-art, naar een nieuw niveau van trainingsfaciliteiten. Daar wilden ze graag mijn expertise bij hebben."

Ajax-DNA

Daarnaast ontwikkelt Hendriks het plan om het Ajax-DNA op technisch, tactisch, fysiek en mentaal vlak vast te leggen en standaarden te ontwikkelen waaraan een Ajax-speler moet voldoen na het afronden van de jeugdopleiding. Tot zijn verbazing heeft Ajax daarover niets op papier staan. Er is weliswaar veel praktijkkennis en een plan van lang geleden, maar wat het beroemde Ajax-DNA inhoudt of zou moeten inhouden, is nergens geëxpliciteerd.

Hendriks: "Veel kennis bij Ajax is geïnternaliseerde kennis. Die zit in de harten en hoofden van de mensen die er werken. Dat maakt de club ook zo sterk, daarom heeft het ook al jarenlang een heel goede opleiding. Maar stel dat tien mensen vertrekken. Wat blijft er dan bewaard? Niet veel, want er is weinig vastgelegd. Dus daar heb ik een begin mee gemaakt. Om door middel van interviews met jeugdtrainers, scouts, hoofd jeugdopleiding et cetera die kennis vast te leggen, zodat die voor de toekomst is beschermd. Want die kennis is eigendom van Ajax, niet van de mensen die de deur uitlopen."

Geloofwaardigheid

Hendriks is amper bij Ajax in dienst als er een niet te stoppen leegloop ontstaat en in korte tijd veel mensen op vitale plekken de club verlaten. Na Overmars en Ten Hag is ook de voorzitter van de raad van commissarissen, Leen Meijaard, door medische omstandigheden, niet meer inzetbaar. Edwin van der Sar valt weg door een hersenbloeding, Klaas-Jan Huntelaar door een burn-out, de ene na de andere trainer verdwijnt. "Dat was rampzalig voor de organisatie. Want die geïnternaliseerde Ajax-kennis zit ook in hen."

In seizoen 2023-2024, als de aankopen van Mislintat niet blijken te renderen, zinkt Ajax in korte tijd naar peilloze diepten. Ook op De Toekomst is het roerig. De jeugdspelers van Ajax delen daar de kantine met de amateurs van de vereniging Ajax, bij wie gezelligheid vooropstaat. Hendriks raakt met de amateurs in conflict over het alcoholbeleid. Hij weet de schenktijden voor alcohol te beperken, maar krijgt het niet totaal verboden, hoe sterk dit ook in tegenspraak is met het topsportklimaat dat hij nastreeft.

Directeur topsportondersteuning

Na het ontslag van Mislintat en een maand later dat van de door Mislintat aangestelde coach Maurice Steijn, gaat het in de eerste helft van 2023-2024 verder bergafwaarts en staat Ajax onder de nieuwe trainer Hedwiges Maduro zelfs laatste op de ranglijst. Louis van Gaal, een van de oudgedienden die zijn ingeschakeld om het tij te keren, adviseert om Marijn Beuker, die hij nog kent uit zijn AZ-tijd, tot ‘voetbaldirecteur’ te benoemen. Diens takenpakket overlapt grotendeels dat van Hendriks. In januari 2024 besluit Hendriks te vertrekken en meldt Ajax dat het contract met de directeur vroegtijdig wordt ontbonden.

Hendriks kijkt met gemengde gevoelens op zijn Ajax-periode terug. "Ik heb op De Toekomst een paar dingen kunnen opstarten. Ik heb trainers, jonge fysiotherapeuten en analisten, allemaal jonge en enthousiaste mensen, bij elkaar gezet. In die samenwerking zijn grote stappen gezet. Ook heb ik een boost kunnen geven aan de trainingsfaciliteiten van de vrouwen. Die hebben nu vergelijkbare faciliteiten als de mannen en spelen vaker hun grote wedstrijden in de ArenA. De nieuwbouwplannen voor De Toekomst zijn definitief gemaakt en er wordt nu gebouwd. Ook de vastlegging van het Ajax-DNA gaat gewoon door. Voetbaldirecteur Marijn Beuker heeft dat project overgenomen."

Lessen uit Ajax-periode

Uiteraard zijn er zaken die hij achteraf graag anders had gezien. "Les één: er had beter gecommuniceerd moeten worden waar ik verantwoordelijk voor was. Dat was: topsportondersteuning, een high performance-cultuur installeren, De Toekomst, vrouwenvoetbal. Edwin wilde graag eenheid uitstralen met de directie en samen elke thuiswedstrijd kijken. Dat snap ik best, maar ik had niet op dat ereterras moeten gaan zitten. Dat was niet goed voor mij. Mijn werk lag op De Toekomst. Toen zo veel mensen vertrokken en de club in brand kwam te staan – en als Ajax 1 niet presteert, dan staat de hele club in brand – begon de indruk te ontstaan dat ik ook bij voetbalinhoudelijke zaken was betrokken. Niemand die die indruk wegnam en me in bescherming nam."

Les twee: de naam van Chief Sports Officer. "Die functie was gecreëerd door de raad van commissarissen. Ze wilden iemand die een high performance-sportcultuur zou creëren. Maar die had geen Chief moeten heten, dat is te hoogdravend, veel te dicht tegen CEO aan. Dat had nooit zo neergezet moeten worden en had ik niet moeten accepteren. Ik had moeten zeggen: ‘Die titel wil ik niet, want dat levert alleen maar scheve gezichten op.’ Iets als directeur topsportondersteuning was beter geweest."

Dit is een ingekorte versie van een groter interview met Maurits Hendriks uit vakblad Sport & Strategie (editie 3-2015).