Sportonderzoek

Topsporters en talentvolle sporters geven gemiddeld ruime voldoendes aan hun mentale gezondheid. Toch vindt maar ongeveer de helft dat er voldoende aandacht is voor hun mentale gezondheid. Dat blijkt uit onderzoek van het Mulier Instituut.

Op dinsdagochtend 4 november organiseert NLcoach, in samenwerking met Topsport Topics, weer het Jaarcongres Wetenschap voor de Sportpraktijk. Het is een uniek congres voor coaches die belangstelling hebben voor en gebruik willen maken van nieuwe wetenschappelijke inzichten. Jaarlijks wordt er veel wetenschappelijk onderzoek verricht, waar trainers en coaches in de sportwereld profijt van kunnen hebben. Dit jaar staat het congres geheel in het teken van slimmer coachen met data.

Overheidsbeleid om meer mensen aan het sporten te krijgen, werkt helaas niet voor iedereen. Dat komt onder meer omdat 75 procent van de gemeentelijke gelden naar accommodaties gaan, zonder dat daarmee echt gestuurd wordt op sportstimulering. Daarmee gaat dat geld indirect naar mensen die toch al sporten. Dat stelde Mulier Instituut-directeur Remco Hoekman in zijn inaugurele rede in de Aula van de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Uit onderzoek van Ipsos I&O, in opdracht van ABN AMRO en het Jeugdfonds Sport & Cultuur, blijkt dat bijna drie op de vier (74%) ouders uit achterstandssituaties behoefte hebben aan financiële ondersteuning om hun kind te laten deelnemen aan sport, kunst en cultuur. Gebaseerd op recente cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek komt dit neer op ruim 100.000 huishoudens met kinderen in Nederland. Ruim vier op de tien (43%) ontvangt de financiële ondersteuning momenteel niet.

Padel groeit nog steeds hard en is, een kleine twintig jaar na introductie van de sport in Nederland, de hype voorbij. Dat zijn de belangrijkste conclusies die de KNLTB verbindt aan een rapport dat de bond samen met EY al enkele weken geleden presenteerde. De cijfers liegen er inderdaad niet om. Het rapport, met een peildatum van 31 december 2024, schat dat in 2024 sprake was van tussen de 480.000 en 550.000 padelspelers, waarvan er 311.000 zijn geregistreerd bij de KNLTB.

Sporten is goed voor de gezondheid. Tegelijkertijd lopen sporters ook risico op blessures, en soms ook op chronisch letsel. Voetballers, vechtsporters en rugbyers raken tijdens het sporten regelmatig met het hoofd de bal of een medespeler. Onderzoek wijst uit dat zij door dit herhaalde hoofdcontact een verhoogd risico hebben op dementie. De Gezondheidsraad adviseert om blootstelling aan herhaald hoofdcontact bij sporters te beperken. De Nederlandse Sportraad publiceert eind van de zomer concrete aanbevelingen voor betrokken partijen.

De mentale gezondheid van kinderen en jongeren krijgt steeds meer aandacht. En terecht: uit onderzoek blijkt dat één op de vier leerlingen in groep 7-8 mentale klachten ervaart (1). Onder scholieren van 12-16 jaar loopt dit zelfs op tot bijna één op de drie. (2) Sporten kan een belangrijke rol spelen in het versterken van de mentale gezondheid van kinderen en jongeren. Maar wat vaak minder wordt besproken, is de invloed van de mensen om een kind heen. Welke rol spelen trainers, ouders en teamgenoten? Hoe kunnen zij de mentale gezondheid van sportende kinderen en jongeren positief én negatief beïnvloeden?

Nederland heeft een fantastische sportinfrastructuur, maar deze blijft op veel plaatsen onderbenut en onderbezet. Als de sport niet met innovatieve oplossingen komt en geen nieuwe functies creëert of nieuwe partners weet te betrekken in het gebruik van haar accommodaties, dreigt zij in die ruimtelijke strijd het onderspit te delven, waarschuwt Maarten van Bottenburg, hoogleraar bestuurs- en organisatiewetenschap aan de Universiteit van Utrecht en leider van het omvangrijke en ambitieuze onderzoeksproject Spot On.

De sportomgeving is een plek waar de mentale gezondheid van jonge sporters kan worden versterkt. De inzet, vaardigheden en manier van training geven van de trainer spelen hierbij een belangrijke rol. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Mentale gezondheid van jonge sporters van het Mulier Instituut’. Onderzoeker Wikke van Stam geeft hierin advies hoe jeugdtrainers van jonge sporters (5 – 25 jaar) de mentale gezondheid kunnen bevorderen.

De infrastructuur van Sport Data Valley (SDV) gaat vanaf 31 maart verder onder de vlag van het Mulier Instituut. Daarmee gaat de nationale data infrastructuur voor sport- en beweegdata een volgende fase in. Toen het ministerie van VWS zich eind vorig jaar terugtrok als financier, moest Margot van Beusekom, directeur van Sport Data Valley, alle noodscenario’s uit de kast halen. In Mulier Instituut vond ze een logische partij om de infrastructuur over te nemen. Dat vijftien organisaties uit de sport bereid zijn gevonden financieel bij te dragen, was voor directeur Remco Hoekman de bevestiging voor het draagvlak voor Sport Data Valley en de overname door Mulier Intituut.

Wat is de positie van vrouwen in de Nederlandse sport? Ter gelegenheid van Internationale Vrouwendag (8 maart) beantwoordde Mulier Instituut die vraag met een infographic. Daarin verzamelden de Mulier-onderzoekers gegevens over vrouwen in de sport: van sportdeelname en olympische medailles tot de vertegenwoordiging in leidinggevende functies in de sport. Het meest opvallende is dat bij de besturen van sportbonden duidelijk een opmars van vrouwen te zien is.

In 2023 gaven Nederlandse gemeenten 2 miljard euro uit aan sport. Dat is 15 procent meer dan een jaar eerder. Na verrekening van de inflatie is het verschil 11 procent. Dat blijkt uit de Monitor sportuitgaven gemeenten 2023 van het Mulier Instituut. Hoewel van grootschalige bezuinigen op sport nog geen sprake lijkt, spelen bij gemeenten al grote zorgen voor de toekomst.

In het onderwijs- en onderzoeksveld hebben lectoraten aan hbo-instellingen de afgelopen jaren een vaste plek verworven. Op het gebied van sport en bewegen kent Nederland op dit moment al twaalf verschillende lectoren. In het mbo is eenzelfde ontwikkeling gaande met practoraten. Landelijk zijn al 150 van deze expertisecentra gericht op thema’s als transport, techniek, voedsel, en zorg, welzijn en sport, actief of opgericht. Specifiek op sport zijn nu vier practoraten opgezet. Als het aan Sportinnovator ligt, wordt dat aantal de komende jaren hoger. "Dit is een belangrijke ontwikkeling voor de innovatie van de sportberoepspraktijk", aldus Geri Bonhof van het Topteam Sportinnovator.