"Een IOC-zetel is vooral symbolisch van belang"

DEBAT: Wat kan Nederland doen om weer een Nederlandse vertegenwoordiger in het IOC te krijgen? Aflevering 2: Erik van Heijningen

© Shutterstock.com/cc Richard Juilliar

Hoe belangrijk is het om een Nederlander in het IOC te hebben? Heeft Nederland op grond van zijn sportieve prestaties op de Olympische Spelen ‘recht’ op een IOC-zetel? Wat kan NOC*NSF doen om zich bij de nieuwe IOC-voorzitter Kirsty Coventry in de kijker te spelen en opnieuw een plek in het IOC in de wacht te slepen? Op verzoek van Sport & Strategie bogen vijf ervaren Nederlandse sportbestuurders zich over deze vragen. In aflevering 2: Erik van Heijningen, bestuurslid wereldzwembond FINA:

"Gelet op de positie van Nederland in de internationale sportwereld ligt een bestuurszetel in het IOC voor de hand. De lobby daarvoor moet een nieuwe impuls krijgen. We hebben nu lang genoeg op het reservebankje c.q. strafbankje gezeten na het terugtreden van Camiel Eurlings. Met een nieuwe voorzitter, Kirsty Coventry, die natuurlijk minder binding heeft met het proces rond het vertrek van Eurlings, en een nieuwe executive board liggen er ook weer nieuwe kansen.

Het IOC heeft natuurlijk een bijzonder systeem van selectie. Er zijn geen verkiezingen waarvoor campagne kan worden gevoerd of een ledenvergadering die door stemming een keuze maakt. Dat maakt de weg ernaartoe ook moeilijk definieerbaar."

Bondgenoten verzamelen

Een bestuurszetel in het IOC is voor NOC*NSF al jaren een belangrijk issue. Dat is hoe dan ook een kwestie van een lange adem. Daarmee bedoel ik dat je in beeld moet hebben wanneer er vacatures komen binnen het IOC, moet weten welke categorie van deskundigheid er met het vertrek en verloop van IOC-leden verdwijnt en moet aftasten waar de kansen liggen. Dat kun je allemaal van tevoren analyseren. Daarnaast moet je vooral de gunfactor bespelen. Het is goed om zo veel mogelijk bondgenoten en support te verzamelen, je netwerk uit te breiden, ook bij IOC-leden en NOC’s buiten Europa, zodat de Nederlandse wens voor een IOC-lid zo veel mogelijk in de wandelgangen doorklinkt. Want er zijn natuurlijk meer kapers op de kust. Kennismaken, belangstelling tonen, op reis gaan – dat wordt overal gewaardeerd. Want het is niet zo dat je bij het IOC kunt zeggen: ‘Wij vinden dat we aan de beurt zijn, we willen graag volgend jaar een plek hebben.’ Wat dat betreft is het IOC een black box, je weet niet wat eruit komt.

"Je moet vooral de gunfactor bespelen. Kennismaken, belangstelling tonen, op reis gaan – dat wordt overal gewaardeerd"

Erik van Heijningen

In de tussentijd moet de Nederlandse sport natuurlijk gewoon lekker doorgaan met presteren. Niet roepen dat je onrechtvaardig behandeld wordt, dat je misdeeld wordt, maar jezelf blijven laten zien. De internationale sportwereld kijkt vol bewondering naar de Nederlandse prestaties: een klein landje dat zo vaak tot de top tien van best presterende landen behoort. In Parijs hoorde ik dat bij de Spelen vaak terug. Goede prestaties en een goed Nederlands sportbeleid, zowel voor de top als in de breedte, dat is belangrijk. Hoe fitter en gezonder Nederland is en hoe beter je de sport maatschappelijk weet te verankeren, des te meer en beter de sport verbindt. Wat dat betreft hebben we ook in ons land nog wel een paar stapjes te zetten. Ook in Nederland is veel overgewicht en zijn er kinderen die nauwelijks sporten. Hoe meer mensen zeggen: ‘Nederland presteert zo geweldig goed en pakt de sport zo gestructureerd aan’, hoe beter ons imago zal zijn en hoe sneller men zal zeggen: ‘Nederland verdient een plekje.’ Dat geluid moet gaan rondzoemen in kringen van het IOC: het wordt weer tijd voor Nederland.

Nederlandse cultuur

"Waar we ook mee moeten doorgaan, is actief zijn in internationale federaties, beschikbaar zijn voor commissies, verantwoordelijkheid nemen en bereid zijn tot samenwerking. Dat doen we al veel, zij het misschien niet altijd op de juiste toonhoogte. Het verhaal over Nederlanders is vaak dat ze zo goed weten hoe het allemaal moet. Ik houd heel erg van onze cultuur van openhartigheid, uitkomen voor je mening, gewoon zeggen wat je te zeggen hebt, zonder angst voor repressie. Dat zijn we al eeuwen gewend. Tegelijk doen we er goed aan te beseffen dat dit in andere landen anders ligt en dat dit directe, dit cultuurverschil, bedreigend kan overkomen en je je er niet per se populairder mee maakt.

Een IOC-zetel is een blijk van waardering. Een vitaal stukje in de enorme puzzel van internationaal sportbestuur. En het is altijd leuk om die waardering te krijgen. Tegelijkertijd is het belang van een IOC-zetel vooral symbolisch. Want we kunnen in Nederland heel goed onze eigen sportkoers varen, daar heb je geen zetel in het IOC voor nodig. In de basis moet je daarvan blijven uitgaan, je moet het niet omdraaien. Anderzijds: vele puzzelstukjes maken het geheel. En dan valt niet te ontkennen dat een zetel in het IOC een groot en belangrijke puzzelstuk is."

Dit artikel verscheen eerder in een debatstuk in vakblad Sport & Strategie (editie 2-2025).

Foto: Shutterstock.com/cc Richard Juilliar

Lees ook: