Met Frank Paauw, voormalig korpschef van Rotterdam en Amsterdam, koos de KNVB vorig jaar een verrassende nieuwe voorzitter. Maar Paauw, nog altijd spelend bij de veteranen van Graaf Willem II-VAC, was naar eigen zeggen altijd meer dan een moeilijk doende politiechef. "Ik dacht ook mee, als kritische vriend." Racisme, discriminatie en homohaat zijn hem een doorn in het oog en daar moet de voetbalbond ook tegen durven optreden. Wel neemt de KNVB onder zijn leiding afscheid van zijn positie als internationale voetbalgids. “Je hoeft niet altijd het hardst op de trommel te slaan om toch aanwezig te zijn”, zegt Paauw in een interview met vakblad Sport & Strategie.
Op 27 mei 2024 werd Frank Paauw tot voorzitter van de KNVB gekozen. Op 1 september 2024 trad hij officieel in functie, als opvolger van Just Spee, die vanwege gezondheidsproblemen voortijdig afscheid moest nemen. Een atypische benoeming want waar zijn voorgangers bijna allen een verleden hadden als voetbalbestuurder, was Paauw op dat gebied een onbeschreven blad. Maar een voetbalgroentje was hij zeker niet.
Paauw stond negen jaar aan het hoofd van de Rotterdamse politie, daarna leidde hij vijf jaar de Amsterdamse politie. In Rotterdam hield hij toezicht over de wedstrijden van Feyenoord, Sparta, Excelsior en FC Dordrecht, in Amsterdam over die van Ajax. Bij Euro 2000 was hij als ‘stadioncommandant’ verantwoordelijk voor de veiligheid rondom de Kuip. Ook was hij vijftien jaar ‘portefeuillehouder betaald voetbal’ namens de nationale politie en sinds 2004 veiligheidsadviseur bij de UEFA. Zo bouwde hij een groot voetbalnetwerk op, met veel internationale contacten.
‘Je hebt een apart profiel, anders dan anderen’, zeiden ze bij Egon Zehnder, de recruiter die het sollicitatieproces begeleidde. “Ze moedigden me aan mee te doen. Ik zat in mijn laatste jaar in Amsterdam, het was niet dat ik weg moest, maar ik werd 66, en dan nadert toch een beetje het einde.”
Alvorens zich te kandideren, ging Paauw te rade bij enige mensen in het voetbal, onder wie Michael van Praag, voorzitter van de KNVB van 2008-2019. “We zaten beiden in het ‘safety and security’-domein van de UEFA, dat toeziet op grote toernooien en risicowedstrijden. ‘Je bent een interessante kandidaat’, zei hij. ‘Ik zou zeggen: doen.’ Wat ik zelf ook heel belangrijk vond, is dat ik nog steeds voetbal. Het scheelt als je tot op de dag van vandaag op een veld komt en ziet wat de problemen en uitdagingen zijn voor clubs, met alle regels en voorschriften die er zijn, ook vanuit de gemeente. En ook de mooie dingen ziet die er door voetbal ontstaan. Zelf nog voetballen geeft inzichten die anderen weer niet hebben.”
De twee meter lange Paauw voetbalt bij de veteranen van de Haagse club Graaf Willem II-VAC. "Ik ben een man van de natte grasvelden", zegt hij met een grijns, "een stugge verdediger met weinig techniek en lange slidings."
Paauw is geboren in Baarn en begon als voetballer bij de plaatselijke KSV Limvio. Later speelde hij voor Xerxes Rotterdam en de laatste vijftien jaar bij Graaf Willem II-VAC. Hij begon zijn politiecarrière in Den Haag en is daar blijven wonen, ook toen hij korpschef werd in Rotterdam en later in Amsterdam.
Als korpschef in Rotterdam en Amsterdam ervoer hij van dichtbij de mooie en minder mooie dingen van voetbal. "Ik was in contacten met de KNVB en clubs niet alleen de moeilijk doende politiechef. Ik dacht ook mee, een beetje als kritische vriend. In de corona-tijd was ik samen met Paul Depla, burgermeester in Breda, een van de eersten die bij de KNVB langsging om te kijken hoe snel we gefaseerd de fans weer naar het stadion konden brengen. De politie is niet alleen maar: het kan niet, het mag niet, we willen het niet. Ik was in de goede zin van het woord ook een liefhebber van voetbal. Zonder de ogen te sluiten voor zaken waar je als politieman wel degelijk aandacht voor moet hebben."
"De rol van de KNVB is een beetje als die van een scheidsrechter. Je doet het pas goed als er geen rumoer is"
Als de vlam in de pan slaat, als er ergens grootscheepse politie-inzet nodig is en er discussie oplaait over de betaalbaarheid ervan, is overigens niet Paauw, maar Marianne van Leeuwen, directeur betaald voetbal, namens de KNVB eerste aanspreekpunt. "Bij de KNVB zijn twee directeuren verantwoordelijk voor de gang van zaken: Marianne, namens het betaald voetbal en Jan Dirk van der Zee namens de amateurs. Zij zijn fulltime directeur, mijn voorzitterschap is maar een deeltijdbaan van 19 uur in de week."
"Als voorzitter moet ik me er bewust van zijn dat ik niet op hun stoel ga zitten. Als Marianne zegt: hier weet je alles van, wil jij het doen, of als ze vindt dat de naam van de KNVB ter discussie staat en de voorzitter naar voren moet treden, ontstaat er een nieuwe situatie. Maar strikt genomen is mijn rol die van toezichthouder. Je moet uitkijken dat je je niet in een operationele rol laat zetten."
"De kunst is natuurlijk om te voorkomen dát de vlam in de pan slaat. En als het toch gebeurt, ervoor zorgen dat hij weer snel wordt gedoofd. De rol van de KNVB is een beetje als die van een scheidsrechter. Je doet het pas goed als er geen rumoer is, als de zaken steady verlopen en je zonder ophef de goede beslissingen neemt. Dat kun je soms ook bereiken door in de media wat eerder naar voren te stappen en proactief te zijn. Bij de politie was ik van de school van vooruit verdedigen: laten we het zelf vertellen en uitleggen. Dat geldt mijns inziens ook voor de KNVB. Het is beter zelf het voortouw te nemen en iets toe te lichten dan dat de halve wereld er een ongefundeerde mening over heeft. Dan ben je zelf aan de bal. Dan kan het nog steeds zijn dat mensen het er niet mee eens zijn, maar heb je in ieder geval zaken kunnen neerzetten en je punt kunnen maken."
"Ik heb met Marianne en Jan Dirk doorgesproken dat ik in het debat soms wel degelijk een prominente positie wil innemen. Zonder ze meteen voor de voeten te lopen."
Dat Paauw ook bij de UEFA het nodige krediet had opgebouwd, werd duidelijk toen hij in april jl., nauwelijks een half jaar nadat hij KNVB-voorzitter was geworden, ook in het bestuur van de UEFA werd gekozen. "Dat is te danken aan een combinatie van zaken. Aan het feit dat ik er al lang kom, maar ook aan de goede naam van de KNVB. We zijn een stabiele bond, betrouwbaar, innovatief, altijd bereid om te helpen en samen te werken. Op de KNVB kun je bouwen. Ik ben niet voor niets al de zevende KNVB-bestuurder in het UEFA-bestuur."
"Voor een aantal bonden was ik als persoon nieuw, dus licht je toe waarom je je kandideert. Dat hebben we gekoppeld aan feit dat KNVB dit jaar 135 jaar bestaat. Uiteindelijk kreeg ik 49 van de 55 stemmen. Er waren zeven plekken te vergeven, niemand van de andere kandidaten werd met zo’n score verkozen. Heel eervol, het tekent het vertrouwen, in de KNVB en in mij, want ik sta op de schouders van mijn voorgangers."
"Als de politiek geen politiek bedrijft, gaat het voetbal dat zeker niet doen"
Jarenlang eigende de KNVB zich in UEFA- en FIFA-verband de rol van gidsland toe dat andere bonden de weg wees. Sinds het WK 2022 in Qatar zijn de machtsverhoudingen in het voetbal echter ingrijpend veranderd. Het zwaartepunt ligt niet meer bij West-Europa, maar bij Arabische landen en, met het WK 2026 op komst, de Verenigde Staten. Gijs de Jong, secretaris-generaal van de KNVB, verwoordde die nieuwe werkelijkheid in NRC onlangs als: 'We moeten bescheiden zijn. Niet denken: het moet en zal op onze manier, maar constructief meepraten en zo van invloed proberen te zijn.'
"De beste methode is een breed palet", zegt Paauw over die gedaantewisseling. "Je hoeft niet altijd het hardst op de trommel te slaan om toch aanwezig en gids te zijn, zij het misschien minder prominent en zichtbaar. De voetbalwereld is veranderd, maar de KNVB kan nog steeds een rol van betekenis spelen. De kunst is om te doseren en je af te vragen: welke strategie pas je toe? Wij zijn nog steeds niet het braafste of het stilste jongetje van de klas, maar er zijn meer manieren om van A naar B te komen. Overigens is de UEFA in wereldverband, met alle landen en competities die erin zijn vertegenwoordigd, nog steeds het belangrijkste en sterkste voetbalblok."
Vorig jaar november, nog voordat de FIFA het WK 2034 toekende aan Saoedi-Arabië, was Paauw met Gijs de Jong daar op bezoek. "Als ik dan zie hoe de Nederlandse ambassade daar is opgetuigd, met wie de Nederlandse regering en het Nederlandse bedrijfsleven allemaal zakendoen, hoe vaak het land wordt bezocht door handelsdelegaties of door ons koningshuis. En dan zouden wij tegen voetballers moeten zeggen: jullie mogen daar niet spelen… Dat zou absurd zijn. Als de politiek geen politiek bedrijft, gaat het voetbal dat zeker niet doen. Daarom heeft de KNVB ook ingestemd met de beslissing van de FIFA om het WK 2034 aan Saoedi-Arabië toe te kennen."
"Dat betekent niet dat we onze ogen sluiten voor de mensenrechtensituatie daar. In het bid voor het WK zit tegenwoordig een hoofdstuk over mensenrechten en we zijn daarover nog steeds in gesprek met Amnesty International. Maar ik vind niet dat de KNVB als eenling politieke posities moet innemen, dat moet in EU-verband. Daar is in Qatar onze politiek van je uitspreken ook op spaak gelopen. De KNVB had zich in Qatar in een onhoudbare positie gemanoeuvreerd. Alsof het WK van ons was, alsof wij organisator waren."
Dit artikel verscheen afgelopen maand in vakblad Sport & Strategie (editie 4-2025). Lees volgende week deel 2 van dit interview waarin Paauw in gaat op het vrouwenvoetbal in Nederland en de aanpak van racisme, discriminatie en homohaat in het voetbal.
Foto: KNVB Media
