Het debat over racisme in de Nederlandse voetbalstadions is weer helemaal terug. In de jaren negentig is het nog grimmiger: extreemrechts probeert het voetbal te infiltreren. Stanley Menzo ontvangt zelfs een brief waarin hij niet alleen wordt beledigd, maar ook bedreigd.
Eind jaren tachtig, begin jaren negentig is er vanuit extreemrechtse kringen geprobeerd om bij verschillende voetbalclubs te infiltreren, zo blijkt uit het rapport Voetbalvandalen/voetbal- criminelen uit 1997 van onderzoekers M.W. Bol en C.J. van Netburg, in opdracht van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WOD). De heren R.A. Siebelink van het Centraal Informatiepunt Voetbalvandalisme en J. Verweij (veiligheidsfunctionaris stadion Feyenoord) werken als specialisten mee aan dit rapport.
Volgens Siebelink zijn er pogingen geweest vanuit de toenmalige Centrumpartij (CP) en Centrum Democraten (CD) om te kijken of er een voedingsbodem voor extreemrechts is onder voetbalsupporters. "Dat hebben ze in Rotterdam geprobeerd, en in Amsterdam, eigenlijk zonder succes. In die periode zag je dat voormannen van de rechtse groeperingen regelmatig op de tribune zaten."
Wanneer het met de infiltratie niet wil vlotten, gaat de neonazistische groepering Samenwerkende Democratische Apartheids Partij (SDAP) een stapje verder. SDAP stuurt begin jaren negentig dreigbrieven naar allochtone spelers uit het betaalde voetbal in Nederland. In 1993 stapt Ajax-doelman Stanley Menzo hierom naar de politie.
Het huis van Menzo zou in brand worden gestoken, aldus Amigoe op 23 september 1994. Volgens Menzo is hij niet de enige zwarte speler in de eredivisie die op die wijze bedreigd en beledigd wordt. Meerdere spelers hebben dezelfde brief gekregen. Menzo: "Ik weet dat tegelijkertijd ook spelers van Feyenoord en PSV een dergelijke brief gekregen hebben. Het was een standaardbrief."
Menzo laat zich door de bedreigingen niet uit het veld slaan: "Bang ben ik nooit, zolang ze je niet persoonlijk benaderen. Het nare is dat je er wel rekening mee moet houden. Aan de manier waarop de tekst geformuleerd is, kun je wel zien van welk niveau deze mensen zijn. Ikzelf heb met dit soort zaken eigenlijk nooit zoveel problemen gehad. Mijn moeder is zich echter rot geschrokken, toen ze het las in de krant. Ze wist daar namelijk helemaal niets van."
Naast bedreigingen op papier, zijn er in die periode volop racistische spreekkoren te horen op de Nederlandse voetbaltribunes. De onderzoekers van het WOD scharen het roepen van 'racistische, antisemitische of anderszins kwetsende leuzen' onder de noemer verbaal voetbalgeweld. Zulke uitingen van racistische taal en van extreemrechtse denkbeelden worden in die tijd echter lang niet altijd door alle supporters getolereerd. Siebelink: "Ook onder supporters is men daar alert op, want er is een aantal supporters die dat gewoon pertinent niet accepteren, en die dat ook zouden melden bij de politie. In Amsterdam zijn ze de tribune afgeslagen; en dan komen ze echt niet meer terug."
Het Duitse voorbeeld van antifascistische supporters bij St. Pauli uit Hamburg vindt in Nederland daarbij onder meer navolging bij Feyenoord. Een klein deel verspreidt stickers tegen extreemrechtse infiltraties in het eigen supportersvak.
Verweij: "We hebben het een keer gehad, toen waren we met een vliegtuig vol in IJsland, voor een Europacup-wedstrijd. En daar werd tijdens de wedstrijd ineens een vlag opgehangen met een hakenkruis. Toen moesten we 's nachts terugvliegen, en ontstond er tussen Feyenoord-supporters een enorme vechtpartij, omdat er die twee bij waren van de CD. En die hadden daar ook een beetje reclame lopen maken voor de CD."
Verweij vervolgt: "Het was een hele vervelende reis terug, want ze moesten ook nog mee terug, die twee. Ze werden constant bedreigd in dat vliegtuig. Het is dan bij verbaal gebleven, maar na afloop, toen we op Schiphol aankwamen, hebben we die twee als eersten geloodst in overleg met de bemanning, en die zijn als een speer ondergedoken. En dat was maar goed ook."
Daarna wordt het stil vanuit extreem rechts: "Tot op heden zijn die jongens daarna nooit meer in het stadion geweest, die kunnen zich hier niet meer vertonen. Dan worden ze helemaal in elkaar geslagen."
Foto: Twitter / FC Volendam
Elke sport heeft rugnummers, maar zonder een naam zijn het slechts cijfers. In de rubriek Rugnummers duiken sporthistorici Jurryt van de Vooren en Micha Peters daarom wekelijks in bijzondere verhalen, prestaties en gebeurtenissen uit de sportgeschiedenis. Ook dit soort verhalen op maat voor je eigen sportorganisatie? Neem dan contact met Arko Sports Media voor de mogelijkheden.
