Deze week worden de winnaars bekend gemaakt van de Nobelprijs. Roeivereniging Triton heeft hier een heel bijzondere band mee, met maar liefst drie Nobelprijswinnaars in haar clubgeschiedenis. We kijken terug met Gerard ‘t Hooft, in 1999 onderscheiden met de Nobelprijs én oud-lid van Triton.
Willem Einthoven was in 1924 de eerste Nobelprijswinnaar uit de gelederen van de roeivereniging, met Nico Bloembergen in 1981 als opvolger. Precies twintig jaar geleden was Gerard ’t Hooft de laatste Nobelprijswinnaar met een Tritonverleden. "Ik was twee jaar lang lid", blikt hij nu terug, “van 1964 tot 1966. Ik heb er goede herinneringen aan overgehouden.”
Als geen andere sportclub is Triton verweven met de Nobelprijs, vanaf de oprichting in 1880 tot en met de winst in de Varsity eerder dit jaar. Einthoven was op twintigjarige leeftijd één van de oprichters van de club. Nog steeds is hij zichtbaar bij de vereniging, zegt praeses Mats Vervoorn. "In de zaal hangt zijn portret." Vervoorn erkent overigens meteen dat waarschijnlijk niet elk lid daarvan op de hoogte zal zijn. "Het ligt natuurlijk aan de betrokkenheid, want als iemand alleen maar één keer per week wil komen roeien met wat biertjes erna, is de kans minder groot."
Dat gold ook voor ’t Hooft in zijn eigen studententijd. Hij wist toen niet dat Einthoven de Nobelprijs had gewonnen. "Dat heb ik pas later vernomen. Ik heb hem uiteraard ook nooit gekend, want hij overleed in 1927."
Triton won de Varsity dit jaar in een boot vernoemd naar Nico Bloembergen. ’t Hooft had regelmatig contact met zijn collega-wetenschapper. "In 1976 was ik gasthoogleraar in Harvard, en ik liep iedere dag langs een deur met de naam Nicolaas Bloembergen erop. Ik besloot eens kennis te gaan maken. En toen ik mijn eerste kind kreeg stuurde ik ook hem een geboortekaartje. Groot was mijn verbazing toen er namens de heer en mevrouw Bloembergen een groot boeket bloemen werd bezorgd, een Nederlandse gewoonte die je in de VS niet veel ziet."
Tijdens hun gesprekken hadden ze het alleen nooit over roeien. ’t Hooft: "Wij hebben elkaar wel gefeliciteerd voor de Nobelprijzen, maar dat hij ook lid van Triton is geweest, wist ik niet. Nu werd hij in zijn studententijd voor zodanige problemen gesteld dat het roeien wel op een lager pitje moet hebben gestaan: hij kwam in 1938 aan, en haalde zijn doctoraalexamen net voor de universiteit Utrecht in 1943 door de nazi's werd gesloten. Hij moest gedurende de rest van de oorlog onderduiken."
Bloembergen zou zijn sportieve verleden echter nooit vergeten, blijkt uit een foto van zijn prijzenkast, die roeihistoricus Johan ten Berg heeft gevonden. Zijn Nobelprijs hangt hier tussen zijn Triton-medailles, waarmee zijn leven als roeier én wetenschapper in één beeld is gevangen.
In 1964 meldde ’t Hooft zich bij Triton, op aandrang van zijn vader. "Hij maakte zich terecht grote zorgen dat ik een nerd zou worden. Hij was lid geweest van het Corps in Delft, en stond erop dat ik USC-lid zou worden. En ik moest iets aan sport doen. Dat werd Triton." Vanwege zijn postuur werd ‘t Hooft stuurman. "Ik roeide dan wel niet, maar sporten deed ik toch wel, want ik racete dagelijks op mijn kleine fietsje heen en weer, mee met de groene golf, tussen de Uithof en Oog in Al, waar de Tritonloods was. Het spectaculairst vond ik de landelijke wedstrijden van 8 km over de Amstel, met de achten, maar ik wilde meer tijd gaan besteden aan de studie."
In 2012 vernoemde Triton ook een boot naar ‘t Hooft. "Dat eerbetoon heb ik zeer gewaardeerd. Jammer dat het leven van zo’n boot maar een betrekkelijk korte duur heeft. Ik dacht dat hij langer mee zou gaan." Ten Berg heeft gelukkig goed nieuws: "Ik heb het nagevraagd en die boot is gewoon in de vaart. Er is dus niets mis mee."
Vervoorn ziet het nog wel gebeuren dat ook ’t Hooft een opvolger krijgt: "Een vierde Tritonlid met een Nobelprijs zou me niets verbazen." Maar ’t Hooft benadrukt toch liever de sportieve kant. "Nederland weet nog steeds Nobelprijswinnaars binnen haar grenzen te genereren. Ik hoop binnenkort weer nieuwe prijswinnaars de hand te mogen schudden. Maar laat het behalen van olympische en andere internationale titels de grootste prioriteit van de roeivereniging blijven. Ik wens Triton heel veel succes toe in de toekomst."
Fotobijschrift boven: De Oude Vier van Triton, die in 1883 meedeed aan de Varsity. Willem Einthoven zit als tweede van links, met baard. Deze foto is genomen bij de Maliesingel in Utrecht, ter hoogte van het Lepelenburg. Foto afkomstig uit de collectie van Johan ten Berg.
Elke sport heeft rugnummers, maar zonder een naam zijn het slechts cijfers. In de rubriek Rugnummers duiken sporthistorici Jurryt van de Vooren en Micha Peters daarom wekelijks in bijzondere verhalen, prestaties en gebeurtenissen uit de sportgeschiedenis. Ook dit soort verhalen op maat voor je eigen sportorganisatie? Neem dan contact met Arko Sports Media voor de mogelijkheden.
