Overheid

In 2023 gaven Nederlandse gemeenten 2 miljard euro uit aan sport. Dat is 15 procent meer dan een jaar eerder. Na verrekening van de inflatie is het verschil 11 procent. Dat blijkt uit de Monitor sportuitgaven gemeenten 2023 van het Mulier Instituut. Hoewel van grootschalige bezuinigen op sport nog geen sprake lijkt, spelen bij gemeenten al grote zorgen voor de toekomst.

Van 19 tot en met 28 september is het weer de Nationale Sportweek. Tijdens dit jaarlijkse sportfeest zetten meer dan honderd gemeenten in het hele land zich in om sport en bewegen op de kaart te zetten met inspirerende evenementen en activiteiten. NOC*NSF maakte vorige week bekend welke vijf steden tijdens die week als host city naar voren worden geschoven: Leeuwarden, Bunschoten, Zoetermeer, Westland en Helmond dragen dit jaar met trots deze titel.

Sport is van groot maatschappelijk belang. Daarom investeert provincie Gelderland met het Gelders Programma Sport deze coalitieperiode 16 miljoen euro in een gezond Gelderland waar iedere Gelderlander, die dat wil, kan sporten en bewegen. In de komende jaren legt de provincie de nadruk op, voldoende sport- en spelvriendelijke buitenruimte, een voor iedereen toegankelijke sport en een betere verbinding tussen top- en breedtesport.

Sport- en speelmogelijkheden staan onder druk, zowel in de woonomgeving als voor sportverenigingen. Ruim 3000 clubs hanteren al wachtlijsten vanwege ruimtegebrek. Met het manifest 'Ruimte voor sport - energie voor jongeren' doen 44 (jongeren)organisaties daarom een dringende oproep aan het kabinet om meer meer ruimte voor sport en spelen te creëren bij de inrichting van de publieke ruimte. Dit manifest werd maandag aangeboden aan minister Mona Keijzer (Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening) en staatssecretaris Vincent Karremans (Jeugd, Preventie en Sport).

Waterpoloster Simone van de Kraats, die bij 1000 basisschoolkinderen in Wageningen bewondering oogst voor haar verse olympische bronzen medaille. Hoogspringer Ridzert Punt, die groep 7 en 8 van basisschool MariaSchool Rotterdam naar grote hoogte laat springen. Of karatekampioen Danique van Limbeek, die twee schoolklassen weet te enthousiasmeren voor haar sport. Het zijn zomaar wat eerste voorbeelden van het project Sporthelden op School, waarbij een clinic van een topsporter en een beweegdeal met de klas een blijvende beweging in gang kan zetten. Zo wordt een brug geslagen tussen top- en breedtesport.

In iedere gemeente meer bewegen toevoegen. Met dat doel voor ogen hebben de Beweegalliantie en Vereniging Sport en Gemeenten op 10 december hun handreiking gepresenteerd. Het is een nieuwe stap naar nauwere samenwerking met beleidsbepalers en alliantiepartners om structureel meer bewegen toe te voegen en onderlinge kennisuitwisseling te stimuleren.

Leerprestaties en de basisvaardigheden van kinderen nemen af. Indien kinderen regelmatig bewegen binnen de schooltijd zitten ze beter in hun vel en kunnen ze zich beter concentreren wat ten goede komt tot beter leren. Dit blijkt uit twee bewezen aanpakken: de Dynamische Schooldag en de Gezonde Basisschool van de Toekomst. Hun overeenkomst? Regelmatig bewegen tijdens de schooldag.

Ouderen zitten te veel en bewegen te weinig en worden te weinig gestimuleerd om meer te gaan bewegen. De Nederlandse Sportraad stelt dat er sprake is van seniorisme: de behoefte en noodzaak van ouderen om te bewegen wordt onvoldoende serieus genomen vanwege hun leeftijd. Terwijl meer bewegen en sporten goed is voor de gezondheid en het welzijn van ouderen en ook voor hun bijdrage aan de samenleving als geheel. Het advies ‘Laat ze niet zitten! Bewegen en sport door 65-plussers’ is aangeboden aan staatssecretaris Karremans (Jeugd, Preventie en Sport).

Het plan om vanaf 2026 het verlaagde btw-tarief van 9 procent op cultuur, zoals theaters en musea, boeken, media en sport los te laten, gaat voorlopig niet door. De btw-verhoging blijft wel onderdeel van het Belastingplan, maar minister van financiën Eelco Heinen heeft een toezegging moeten doen dat die verhoging in de lente wordt teruggedraaid. Die ingewikkelde constructie was nodig om in de Eerste Kamer voldoende steun te hebben van CDA, ChristenUnie, SGP en D66.

Rudmer Heerema zat de afgelopen tien jaar als sportwoordvoerder namens de VVD in de Tweede Kamer. Na de verkiezingen nam hij afscheid van de politiek en trad hij in dienst bij BMC, het consultancykantoor voor de publieke sector. Daar zet hij samen met collega’s een sportadviesgroep op, die marktleider wil worden in alle sportadviesvraagstukken in Nederland. In een interview met vakblad Sport & Strategie spreekt Heerema zich kritisch uit over de plannen van het Kabinet Schoof die de sport vanaf 2026 hard gaan raken. "De coalitiegenoten beseffen nauwelijks wat de effecten zijn van hun beleid."

Eenzaamheid is een groot maatschappelijk probleem waar de sport een bijdrage aan kan leveren. De sportvereniging of een beweeggroep is uiteraard een ideale plek om nieuwe mensen te ontmoeten. Toen in 2022 het EK Petanque in Den Bosch werd georganiseerd, zag More2Win een kans om de eenzaamheid in Brabant aan te pakken met jeu de boules. Die sport bleek bijzonder geschikt voor sociale ontmoetingen in de wijk. Dat maatschappelijke project van het EK heeft geleid tot een bewezen interventie.

Minder 12- tot 16-jarigen in Nederland zijn positief over hun eigen gezondheid dan in voorgaande jaren. Ook toont hun mentale gezondheid sinds de coronapandemie nog geen tekenen van herstel. Dat zijn enkele zorgwekkende conclusies uit de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 van de GGD en het RIVM. Met de pilot ‘Gratis Aktyf Waadhoeke’ wil de Friese gemeente Waadhoeke jongeren in beweging laten komen. Wethouder van sport René de Vries: “Sport en cultuur dragen bij aan sociale verbondenheid en talentontwikkeling en kunnen hen nu en in de toekomst veerkrachtiger en gelukkiger maken.”

Na het ministerie van VWS heeft ook het ministerie van Onderwijs Cultuur en Wetenschap bekendgemaakt hoe het in subsidieregelingen gaat snijden. Deze bezuinigingen volgen uit de afspraak uit het Hoofdlijnenakkoord om totaal 1 miljard op subsidieregelingen te korten. Het ministerie van OCW gaat daarom ruim 360 miljoen euro bezuinigen op cultuursubsidies, onderzoek en de publieke omroep. Grote klappen vallen onder andere bij de NWO (21 miljoen) dat wetenschappelijk onderzoek financiert en het Regionaal investeringsfonds dat mbo-studenten voorbereid op een carrière in het bedrijfsleven (27 miljoen). In het basisonderwijs is de bezuiniging van 8 miljoen op een stimuleringsregeling voor bewegingsonderwijs een grote tegenvaller.

Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) gaat fors bezuinigen op allerlei subsidies. De sport wordt hierbij niet gespaard, zo blijkt uit de brief van minister Fleur Agema en de staatsecretarissen Vicky Maijer en Vincent Karremans. De VWS-bewindspersonen informeren met die brief de Tweede Kamer over de invulling van de aangekondigde bezuiniging van 250 miljoen op subsidieregelingen. Specifiek op sport worden daarbij een korting van de BOSA-regeling voor verduurzaming van sportaccommodaties, middelen voor lokale Sportakkoorden en het subsidiebudget Kennis en Innovatie genoemd. Deze maatregelen gaan de sport hoe dan ook hard raken.

We hebben een schitterende sportzomer achter de rug, met een recordaantal van vijftien Olympische gouden plakken. Daar was terechte erkenning voor, ook in politiek Den Haag, waar TeamNL daags na de Spelen in het bijzijn van onder andere premier Schoof en staatssecretaris van Jeugd, Preventie en Sport Karremans uitgebreid in het zonnetje werd gezet. Bij de KNLTB keken ze er met gemengde gevoelens naar. Mooi, die erkenning, maar toch met een wat wrange bijsmaak. Want de uitgangspunten in het hoofdlijnenakkoord van het nieuwe kabinet, waaronder een voorgenomen btw-verhoging op sport, getuigen niet van veel steun voor sport in Nederland, vindt de tennisbond. Des te meer redenen voor de bond om haar intensieve werk op Public Affairs, het lobbyen, coalities smeden en gesprekken voeren in Den Haag, in volle kracht voort te zetten.