“Voor het tweede Nationaal Sportcongres zie ik wel al een probleem, want de zaal zit nu al overvol”, zei Marc van den Tweel, Algemeen Directeur NOC*NSF, tevreden in zijn openingswoord. Hij nam de aanwezigen mee in waarom de sportkoepel samen met de VSG juist nu samen een congres wilden organiseren over de sport van morgen. Daarbij stipte Van den Tweel twee grote issues aan die vandaag al spelen. "We hebben ten eerste te maken met polarisatie in de samenleving met een gebrek aan verbinding als gevolg. Het tweede is een probleem wat je in heel Europa ziet: een gebrek aan fysieke en mentale weerbaarheid. De sport kan op die twee uitdagingen een enorme bijdrage leveren."

Vitale clubs

De sociale verbondenheid stond ook centraal in de breakoutsessie ‘Wat maakt een club nu écht vitaal?’ Die titel sprak duidelijk veel bezoekers aan, want het zaaltje van congrescentrum zat afgeladen vol. Resie Hoeijmakers, onderzoeker bij het Mulier Instituut, gaf bij de introductie al een duidelijk antwoord op de vraag van de sessie. In vijf minuten vatte ze vijf jaar promotie-onderzoek naar vitale clubs samen. Haar belangrijkste conclusie: "Een vitale vereniging is een vereniging die in staat is om nu en in de nabije toekomst van maximale waarde te zijn voor haar leden."

Ze was tot die conclusie gekomen door te onderzoeken wat leden aan een club bindt. Daar kwam uit naar voren dat het sportaanbod een aspect is, maar altijd in combinatie met sociale relaties op de club. "Als je vraagt aan leden: zou je het erg vinden als jouw vereniging er niet meer is, dan zeggen ze altijd ‘ja’. En als je vraagt ‘waarom?’ dan zegt niemand: ‘omdat ik daar kan sporten’. Iedereen zegt: ‘vanwege de mensen, vanwege het gevoel’. Dat is de kern. En dat maakt sportverenigingen vitaal. Mensen steken er heel veel tijd en moeite in om die vereniging overeind te houden. Dat doen mensen omdat het heel veel betekenis heeft voor die mensen en het onderdeel is van hun identiteit.”

Hoeijmakers kan uit eigen ervaring spreken, want ze is zelf sinds een jaar voorzitter van 'haar' Nijmeegse tennisvereniging Rapiditas. "Ik voel mij een Rapiditasser. Ik zou het heel erg vinden als dat zou verdwijnen. Daarom zet ik mij in voor die vereniging. Ik vind het leuk om te sporten, dat is een reden waarom ik lid ben, maar ik wil vooral mezelf inzetten voor de club omdat ik het gevoel heb dat ik daar thuis hoor." Het belang van die sociale binding wordt volgens haar nog onderschat, zeker op beleidsniveau. "In mijn proefschrift probeer ik daarom duidelijk te maken aan clubondersteuners, professionals en bestuurders: sociale cohesie is niet een bijproduct van de vereniging het is de kern van een vitale vereniging."

Het identiteitsgevoel van Rugby Nederland

Tijmen Vader, development manager bij Rugby Nederland, was in dezelfde sessie aangesloten in een panel voor het perspectief van een sportbond. De rugbybond heeft de clubondersteuning namelijk verschoven van praktisch op het sportaanbod naar het identiteitsgevoel van leden. "Onze kernwaarden zijn heel duidelijk verankerd in onze sport: respect, discipline en kameraadschap. Wij wilden weten: wat zit nu achter die verbinding die je voelt als rugbyer? We wilden vooral kijken waar het niet goed gaat." Een stagiair van de opleiding Sport Management en Ondernemen kreeg daarom de opdracht om te kijken hoe rugbyers met elkaar omgaan op de club. "Daar kwam internal branding heel duidelijk naar voren. Dat maakt dat je een rugbyer bent en daardoor voel je wereldwijd een connectie met elkaar. De associatie van mensen van buiten is ook: respect voor de scheids, dat zit echt in ons dna. Dat moeten we veel meer borgen en versterken. Daarom hebben we een toolbox ontwikkeld van waaruit we clubs gaan ondersteunen om dat identiteitsgevoel te versterken."

Lees verder over de thema's toekomstbestendig sportkader en ruimte voor sport tijdens het congres in dit artikel: