Nederland telt ongeveer 1500 vechtsportscholen waar de sporten kickboksen, thaiboksen en mixed martial arts (mma) worden beoefend. Voor deze scholen gelden nog geen kwaliteitseisen als het gaat om zaken als trainers, een veilige accommodatie en grensoverschrijdend gedrag. De Nederlandse Vechtsportautoriteit, die toezicht houdt op deze drie sporten, wil daar vanaf 1 januari 2021 verandering in brengen met een keurmerk. De roep hiervoor kwam vanuit de sector zelf omdat juist veilige vechtsportscholen lijden onder de ‘cowboys’, zegt Farid Gamei, directeur van de Vechtsportautoriteit. "Nu kan iedereen bij wijze van spreken een bokszak in zijn schuur hangen en zeggen dat hij een vechtsportschool heeft."
De Vechtsportautoriteit is in 2017 opgericht om de full contact vechtsportsector te bewaken en te verbeteren. Daarvoor was de vechtsportsector een versnipperde wereld met verschillende regels, de kwaliteit van vechtsportscholen was onder de maat en de sector kwam vooral in het nieuws door misstanden bij vechtsportgala’s. Vanuit verschillende betrokken partijen, waaronder ministerie van VWS, NOC*NSF, Vereniging Sport en Gemeenten, de VNG en de vechtsportscholen kwam de behoefte voor een autoriteit naar voren. "We zijn nadrukkelijk geen bond maar een autoriteit die sport overstijgend toezicht houdt op deze sporten", zegt Gamei, die zelf tot vijf jaar geleden op het hoogste niveau actief was in het kickboksen.
Een van de vijf maatregelen waar de Vechtsportautoriteit vanaf de oprichting in 2017 aan heeft gewerkt is een keurmerk voor vechtsportscholen. Gamei benadrukt dat dit keurmerk niet zo zeer is ingegeven door een eventueel imagoprobleem van de vechtsporten. Uit een onderzoek in 2010 was al gebleken dat de vermenging van de onder- en bovenwereld met name tijdens vechtsportevementen plaatsvond. "Evenementen zijn daarom nu ook onderworpen aan strenge eisen en richtlijnen. Dat hebben we als eerste aangepakt als autoriteit. Wij geven gemeenten daar nu ook advies over."
Het keurmerk is vooral gericht op het pedagogisch klimaat bij vechtsportscholen, vervolgt Gamei. "Binnen de vechtsporten is dat extra belangrijk omdat je fysiek contact hebt met elkaar." Normaal gesproken stelt een sportbond bepaalde eisen aan trainers aan de hand van de Kwalificatiestructuur Sport (KSS) van NOC*NSF. "Dat is in onze sporten nooit het geval geweest, terwijl kickboksen de meest beoefende vechtsport in Nederland is, met name bij jeugd. Juist daarom is het waarborgen van de kwaliteit extra belangrijk." Vanuit de sector merkte Gamei ook de behoefte aan een kwaliteitskeurmerk, want er was een bepaalde mate van oneerlijke concurrentie ontstaan. "De ene sportschool zorgt dat alles op orde is en de ander doet maar wat. Zij worden uiteindelijk allebei als dezelfde partij gezien en dat is voor niemand wenselijk."
De eisen voor het keurmerk heeft de Vechtsportautoriteit niet zelf bedacht. Uit een enquête onder 500 vechtsportscholen kwamen 25 punten naar voren. Daarbij moet wordt gedacht aan zaken als een trainer met een licentie, het kunnen overleggen van een VOG, een plan of beleid rond grensoverschrijdend gedrag en een veilige accommodatie met goede materialen. Dat deze eisen vanuit de sector kwamen is volgens Gamei belangrijk voor het draagvlak voor het keurmerk. "We willen niet iets opleggen. Het keurmerk is geen doel maar een middel om vechtsportscholen naar een hoger niveau te tillen."
"Het is als gemeente goed om te weten aan wie je je sporthal of buurthuis verhuurt. Daar stellen we nu duidelijke kaders voor"
De Vechtsportautoriteit wil zo voor meer duidelijkheid zorgen over wat nu goede vechtsportscholen zijn. Daar hebben ouders baat bij, maar ook gemeenten die bewust en onbewust samenwerken met de vechtsportscholen. Gemeenten doen dat bijvoorbeeld door het faciliteren van sportruimten. "Het is als gemeente goed om te weten aan wie je je sporthal of buurthuis verhuurt. Daar stellen we nu duidelijke kaders voor." De autoriteit adviseert gemeenten het keurmerk daarom op te nemen in het lokale sportbeleid. Een aantal gemeenten heeft dat al gedaan voor de lancering van het keurmerk, wat door corona is uitgesteld naar januari 2021. "De gemeente Amsterdam voert al beleid dat zij vanaf 2021 alleen zaken doen en zaken faciliteren aan sportscholen die ons keurmerk hebben. Dat geldt ook voor regelingen als de Stadspas." Den Haag en Rotterdam hebben ook al interesse getoond om het keurmerk vast te leggen in het beleid.
Het keurmerk wordt op twee manieren ingevoerd. Voor de ruim vijfhonderd vechtsportscholen met wedstrijdsporters wordt het keurmerk vanaf 2022 verplicht gesteld om deel te kunnen nemen aan evenementen. Voor de overige duizend recreatieve sportscholen gelden geen keiharde eisen. De autoriteit adviseert hen wel in het komende jaar aan het keurmerk te voldoen, zodat ze ook naar buiten toe kunnen laten dat ze hun zaken op orde hebben. In hoeverre de scholen al voldoen aan de eisen verschilt enorm, zegt Gamei. "Er zijn scholen die al twintig jaar professioneel bezig zijn, maar er zijn ook sportscholen die vanuit een buurthuis op een harde gymvloer les geven. Daar zal heel wat meer werk moeten worden verricht."
Het grote doel van de Vechtsport Autoriteit is dat op termijn alle vechtsportscholen voldoen aan het keurmerk. "Zodat iedereen met een veilig gevoel naar een vechtsportschool kan gaan", aldus Gamei. Hij merkt op dat de vechtsporten in Nederland ook sterk groeien. Uit een eigen onderzoek kwam naar voren dat een half miljoen Nederlanders aan een van de full contact vechtsporten doen. Zelfs de keurige CDA-minister Wopke Hoekstra laat zich tegenwoordig graag zien als kickbokser. "Tien jaar geleden vonden veel mensen onze vechtsporten nog spannend, maar tegenwoordig kent bijna iedereen wel iemand die het doet. En het wordt ook overal aangeboden. Wij denken zeker dat als het keurmerk de kwaliteit kan verbeteren, dat de sporten ook verder zullen blijven groeien."
Bekijk ook deze korte video over het keurmerk voor vechtsportscholen:
