“Verenigingen hebben een belangrijke rol als plek waar mensen elkaar ontmoeten en waar ze ervaren hoe waardevol het is om bij te dragen aan een doel dat groter is dan alleen het eigen belang”, zegt Anniek Schaap. Zij werkt voor de Grote Clubactie, die al sinds 1972 een loterij organiseert om verenigingen te ondersteunen. Om de maatschappelijke waarde van verenigingen over het voetlicht te krijgen, vroeg de Grote Clubactie RVVB en IMPCT Agency die waarde in kaart te brengen. Op de Nationale Sportvakbeurs gaat journalist Robbert Meeder met onder anderen Floyd Krom van IMPCT Agency hierover in gesprek.
Schaap legt uit waarom De Grote Clubactie het initiatief voor dit onderzoek heeft genomen: "We willen de vitaliteit van Nederlandse verenigingen versterken door leden meer bij hun club te betrekken en de bereidheid te vergroten om zich actief in te zetten. Door de waarde van verenigingen in de Nederlandse maatschappij inzichtelijk te maken, kunnen we enerzijds het belang van verenigingen benadrukken. Door een landelijke meting onder honderd verenigingen uit te laten voeren, kunnen we de impact op de samenleving laten zien. Anderzijds helpt het een individuele vereniging bij het aantrekken/behouden van leden, vrijwilligers en sponsors. Als je weet wat jouw waarde, onderscheidend vermogen en karakter is, weet je jezelf ook goed te presenteren."
Het onderzoek van IMPCT moet niet alleen de honderd verenigingen een individueel beeld van hun maatschappelijke impact te geven, maar uiteindelijk ook leiden tot een rapport waarin een algemeen beeld wordt neergezet. Floyd Krom legt uit: "Daarom onderzoeken we sportverenigingen in Nederland met een landelijke spreiding: uit verschillende sporten, van uiteenlopende grootte, met en zonder eigen accommodatie en uit wijken die variëren van vitaal en gezond tot aandachtswijk."
Doel van het onderzoek is het formuleren van een antwoord op de vraag: wat brengt jouw vereniging op voor de maatschappij? Krom: "Verenigingen worden wel de buurthuizen van de toekomst genoemd, maar het zijn allang de buurthuizen van nu. Ze spelen in op allerlei soorten behoeften. Er zijn verenigingen die zich inzetten om de eenzaamheid onder ouderen te verminderen, verenigingen die mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt kansen geven en verenigingen die zorgen voor naschoolse opvang en huiswerkbegeleiding, om maar eens een paar voorbeelden te noemen. Soms gaat het om specifieke gesubsidieerde trajecten, maar in ons onderzoek laten we zien welke maatschappelijke impact een vereniging heeft simpelweg door te bestaan, en welke waarde zij vertegenwoordigt door samen een gemeenschap te vormen."
IMPCT maakt voor het onderzoek gebruik van Social Handprint. "Dat is een wetenschappelijk impact-meetmodel", aldus Krom. "Het is gevalideerd door wetenschappers van Het Groene Brein. De Social Handprint is ontwikkeld om de meerwaarde van organisaties in kaart te brengen, zowel economisch als ecologisch en maatschappelijk. Het wordt inmiddels al gebruikt door zo’n 3.500 organisaties in Nederland, waaronder ook een aantal sportverenigingen. Het model vertaalt de effecten van activiteiten op de maatschappij in financiële waarden."
Social Handprint gaat bij het berekenen uit van de 17 Sustainable Developmant Goals, zoals die zijn geformuleerd door de Verenigde Naties. Krom legt uit: "Het is een kwantitatief model. De data wordt verzameld door middel van online vragenlijsten die de verenigingen samen met ons invullen." Om te zorgen dat verenigingen goed beslagen tegen ijs komen bij het invullen van de vragenlijsten, organiseren IMPCT en RVVB regiobijeenkomsten, waarop de verenigingen worden meegenomen in de methodiek van het model, zodat zij op een goede manier met de vragenlijsten kunnen omgaan. Daarbij krijgen de verenigingen ook ondersteuning van IMPCT.
Krom geeft een aantal voorbeelden van maatschappelijke impact: "Je kunt daarbij denken aan verenigingen die zich inzetten voor armoedebestrijding door bijvoorbeeld mensen met financiële problemen door te verwijzen naar professionele hulp, of verenigingen die voorlichting geven in het kader van alcohol- en drugspreventie. Ook duurzame energie speelt een rol: veel verenigingen hebben zonnepanelen of anderszins duurzame oplossingen, die worden ook meegenomen in de meting."
Het onderzoek is gestart met de eerste regiobijeenkomst voor clubs op 27 september in Limburg. Op dit moment zijn de eerste verenigingen aan de slag met het invullen van de vragenlijsten. RVVB en IMPCT mikken erop om het algemene rapport over alle honderd verenigingen op 1 maart 2026 af te hebben, zodat de Grote Clubactie dit kan presenteren. Krom: "Dan zitten we voor de gemeenteraadsverkiezingen en op die manier willen we zorgen dat sportverenigingen hoger op de lokale politieke agenda komen te staan."
